Dergi(124)

TBB Dergisi 2016 (124)

Doğa ELÇİN

Şartlı mülteci statüsü, YUKK madde 62’de düzenlenmiştir. Buna

göre, Avrupa ülkeleri dışında meydana gelen olaylar sebebiyle; ırkı,

dini, tâbiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasî dü-

şüncelerinden dolayı zulme uğrayacağından haklı sebeplerle korktuğu

için vatandaşı olduğu ülkenin dışında bulunan ve bu ülkenin koruma-

sından yararlanamayan, ya da söz konusu korku nedeniyle yararlan-

mak istemeyen yabancıya veya bu tür olaylar sonucu önceden yaşadığı

ikamet ülkesinin dışında bulunan, oraya dönemeyen veya söz konusu

korku nedeniyle dönmek istemeyen vatansız kişiye statü belirleme iş-

lemleri sonrasında şartlı mülteci statüsü verilir. Üçüncü ülkeye yerleş-

tirilinceye kadar, şartlı mültecinin Türkiye’de kalmasına izin verilir.

130

Mülteci statüsünü kazanmak için gerekli şartlara sahip olmasına

karşın Avrupa dışından geldiği için bu statüyü kazanamayan şartlı

mültecilere güvenli bir ülkeye yerleştirilinceye kadar Türkiye’de kal-

maları için geçici ikamet izni temin edilmektedir.

O hâlde “mülteci” ile “şartlı mülteci” arasında temelde üç fark

bulunmaktadır

Birincisi mülteci statüsü, Avrupa’da meydana gelen

olaylar nedeniyle tanınırken, şartlı mülteci statüsü Avrupa dışında

meydana gelen olaylar nedeniyle tanınmaktadır. İkincisi şartlı mülteci

statüsü alanlar güvenli bir üçüncü ülkeye yerleştirilirler. Son olarak

şartlı mülteci statüsü alanlar güvenli bir üçüncü ülkeye yerleştirilin-

ceye dek geçici ikamet izni alabilirler.

131

Doktrinde, Türkiye’de bulunan Suriyelilerin, ırk, din, tâbiiyet,

siyasî düşünce ya da belirli bir sosyal gruba mensubiyetlerinden dolayı

zulme uğrama gerçek riskine maruz kalmadıkları, ülkedeki siyasî reji-

mi değiştirmek amacıyla silâhlı eylem başlattıkları, Suriye Devleti’nin

ordusu ile rejim muhalifleri arasındaki silâhlı çatışmadan kaçanların

şartlı mülteci olarak kabul edilemeyecekleri ifade edilmiştir.

132

Suriye’de meydana gelen olaylar nedeniyle, ırkı, dini, tâbiiyeti, bel-

li bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasî düşüncelerinden dolayı

zulme uğrayacağından haklı sebeplerle korktuğu için vatandaşı oldu-

ğu ülkenin dışında bulunan ve bu ülkenin korumasından yararlana-

130

Bu tanım yürürlükten kaldırılmış olan 1994 Yönetmeliğinin 3. maddesinde yapıl-

mış olan sığınmacı tanımıyla aynıdır.

131

Ekşi, Yabancılar ve Uluslararası Koruma, s. 48.

132

Ekşi, Türkiye’de Bulunan Suriyeliler, s.11.