Dergi(124)

TBB Dergisi 2016 (124)

Doğa ELÇİN

uluslararası koruma statüsü belirleme işlemlerine erişimleri sağlana-

caktır. Bu ayrıcalıklı kişiler, m.62’de aranan şartları taşıyorlar ise şartlı

mülteci statüsü kazanabilirler.

c. İkincil Koruma

Uygulamada Avrupa devletlerinin “mülteci” tanımına uymayan

fakat milletlerarası korumaya muhtaç olan kişilere “de facto mülteci”,

“savaş mültecisi”, “insanî sığınmacı” gibi statüler altında ülkelerinde

kalış izni verdiği görülmektedir.

135

Bu kapsamda bazı devletler geri

göndermeme ilkesi bağlamında barınmaya izin verirken, bazı ülke-

ler ise barınma yanında bazı temel hakları hukuken tanımaktadır. Bu

uluslararası koruma statüsü “ikincil koruma

(subsidiary protection)

da tamamlayıcı koruma

(complementary protection)

olarak ifade edil-

mektedir.

136

YUKK madde 63’e göre, mülteci veya şartlı mülteci olarak nite-

lendirilemeyen, ancak menşe ülkesine veya ikamet ülkesine geri gön-

derildiği takdirde;

a) Ölüm cezasına mahkûm olacak veya ölüm cezası infaz edilecek,

b) İşkenceye, insanlık dışı ya da onur kırıcı ceza veya muameleye

maruz kalacak,

c) Uluslararası veya ülke genelindeki silâhlı çatışma durumların-

da, ayrım gözetmeyen şiddet hareketleri nedeniyle şahsına yönelik

ciddi tehditle karşılaşacak olması nedeniyle menşe ülkesinin veya ika-

met ülkesinin korumasından yararlanamayan veya söz konusu tehdit

nedeniyle yararlanmak istemeyen yabancı ya da vatansız kişiye, statü

belirleme işlemleri sonrasında ikincil koruma statüsü verilir.

135

Pirjola, s.424; Ryszard, Piotrowicz/ Carina Van Eck, “Subsidiary Protection and

Primary Rights”, ICLQ, Vol:53, 2004, s. 108.

136

Nuria Arenas, “The Concept of ‘Mass Influx of Displaced Persons’ in the Europe-

an Directive Establishing the Temporary Protection System”, European Journal

of Migration and Law, Vol. 7, 2005, s.438 vd.; Joan Fitzpatrick, “Temporary Pro-

tection of Refugees: Elements of Formalized Regime”, The American Journal of

International Law, Vol. 94, 2000, s.280 vd.; Jane McAdam, “The European Union

Qualification Directive: The Creation of a Subsidiary Protection Regime”, Int. Jo-

urnal of Refugee Law, Vol.17, s. 462 vd.; Baran-Çelik, s.78-79.