

TBB Dergisi 2016 (124)
Özden SAV
507
III. Yaralılar ve hastalar çatışmada, yetkisi altında kaldıkları tarafça
toplanacak ve tedavi edilecektir. Bu koruma sağlık personelini,
kurumunu, araçlarını ve dononanım, malzemelerini kapsamakta-
dır. Kızılhaç (Kızılay) amblemi bu korumayı getiren amblem olup,
bu amblemlere saygı gösterilecektir
33
.
IV. Yakalanmış savaşçıların ve karşı tarafın denetimi (otorite) altında-
ki sivillerin yaşamlarına, onurlarına, kişisel haklarına ve inançla-
rına saygı gösterilecektir. Bu kişiler her türlü şiddetten ve zararla
karşılıktan (
reprisal
) korunacaktır. Bu kişiler aileleriyle haberleş-
me ve yardım alma hakkına sahiptir
34
.
V. Herkes temel adli güvencelerden yararlanma hakkına sahiptir.
Hiç kimse yapmadığı bir fiilden dolayı sorumlu tutulamaz. Hiç
kimse bedensel ya da ruhsal işkenceye, bedensel eziyete ya da acı-
masız ve alçaltıcı muameleye tabi tutulamaz
35
.
VI. Bir çatışmanın tarafları ve onların silahlı kuvvetleri savaş yöntem
ve araçları bakımından sınırsız bir seçime sahip değildir. Gereksiz
kayıplara ya da aşırı acılara neden olacak nitelikteki savaş yöntem-
leri ve araçlarının kullanımı yasaklanmıştır
36
.
VII. Bir çatışmanın tarafları, sivil halkı ve mülkiyeti korumak amacıy-
la, sivil halkı savaşçılardan her zaman ayıracaktır. Ne sivil kişiler
ne de sivil mallar, askeri saldırının hedefi olamaz
37
.
3.
Uluslararası hukukun silahlı çatışmalara ilişkin kaynakları yuka-
rıda açıklanmış olup, silahlı çatışmalarda uygulanacak hukukun
belirlenebilmesi için öncelikle silahlı çatışma türlerinin incelen-
mesi gerekmektedir.
ekli Yönetmeliklerin (Regulations) 23/c. maddesinde kabul edilmektedir
33
1949 Cenevre Sözleşmelerinin ortak 3/2. maddesinde daha genel biçimde kabul
edilmiş olan bu ilke, 1977 Cenevre Sözleşmelerine ek I. Protokol’ün II. Bölümün-
de ve II. Protokol’ün III. Bölümünde geliştirilerek teyit edilmiştir.
34
Anılan ilke, 1949 Cenevre Sözleşmeleri’nin ortak 3.maddesi, ilk fıkrası ve 1977 II
Protokolü 4-5. maddesinde kabul edilmektedir.
35
Anılan ilke 1949 Cenevre Sözleşmeleri’nin ortak 3/1. maddesi ve 1977 II Protoko-
lü 6/2. maddesinde kabul edilmektedir.
36
Anılan ilkenin başlıca öğeleri 1899 Lahey II sayılı Sözleşmesi ve 1907 Lahey IV sa-
yılı Sözleşmesinin Yönetmeliklerinin 22 ve 23/a ve (e) maddeleri ile 1977 Cenevre
I. Protokolü 35/1. maddesinde yer almaktadır.
37
Anılan ilke 1977 Cenevre I. Protokolü 48., 57. ve 58. maddelerinde kabul edilmek-
tedir.