Dergi(124)

TBB Dergisi 2016 (124)

Özden SAV

531

İki savaş arasındaki dönemde bile, sığınmacı sorununa getirilecek

çözümün sığınmacıların geri dönüşü olduğu kabul ediliyordu. An-

cak, özellikle Rusya kökenli sığınmacıların geri dönüşleri konusunda,

başta Fransa olmak üzere, Avrupa ülkelerindeki aydınlar arasında

egemen olan görüş, bu geri dönüşlerin ancak “gönüllü olarak” yapıl-

ması durumunda kabul edilebilir olduğuydu. İkinci olarak da Sovyet

Hükûmetinin geri dönen Ruslara iyi davranılacağına ilişkin bir gü-

vence vermesi isteniyordu. Öte yandan, yurt dışına kaçmış olan Ruslar

arasında Sovyet yönetimine güvensizlik sürmekteydi. Nansen’in bu

sorunları aşmak için hizmetinden yararlandığı (Rus Kızılhaç Derneği

gibi) aracılar sayesinde, özellikle bir kısım sığınmacılar bakımından,

Rusya’ya geri dönüşler neredeyse kendiliğinden gerçekleşti. İstan-

bul’daki

Wrangel ordusu

subaylarının geri dönüşü böyle gerçekleş-

miştir

Komiserlik sığınmacılar bakımından kalıcı bir çözüm bulunana

kadar, sığınmacılara yalnızca yolculuk belgesi sağlamakla kalmıyor,

ayrıca vize sorununu aşıyor, iş, ucuz ve güvenli yolculuk olanakları

da ayarlıyor, ayrıca sığınmacıların gidecekleri ülkeye varışlarında kar-

şılanmalarını da sağlıyordu. Örneğin 1924 yılında İstanbul’dan tahli-

ye edilen 4,025 Rus’tan, 2760’ı Fransa’ya giderken, 665’ı A.B.D.’ye, 156’i

Kanada’ya, 36’sı Filistin’e ve 17’si Belçika’ya gitmeyi seçmiş, 57’si ise

Rusya’ya geri dönmüştür. 1922 yılında Ağrı bölgesinden ayrılan 150

Süryani, Novorossisk, İstanbul, İzmir ve Marsilya’ya yerleştirilmiştir

Ya da bu dönemde gelen bir kısım Beyaz Rus soyluların Türkleşerek

ülkemizde kaldıkları bilinir.

güne dek Norveçce, İngilizce, Fransızca, Almanca, Rusça ve Ermenice olarak ya-

yımlanan “Armenia and the Near East” adlı kitabını yazdığı bilinmektedir. (<F.

Nansen,

http://armenianhouse.org/nansen/nansen-en.html>

)

Yine aynı dönemdeki Ermeni nüfusu bakımından ise bkz. Prof Dr Süleyman Be-

yoğlu, “Osmanlı Devletinde Ermeni Nüfusu”, Taner Timur, 1915 ve sonrası Türk-

ler Ve Ermeniler, s.11-12 (İmge Kitabevi, 2000).

h t t p : / / / w e b c a c h e . g o o g l e u s e r c o n t e n t . c o m / s e a r c h ? q _

cache:Oc

RCPaJUGOYJ:www.erme;

ayrıca bkz

http://www.turkishforum.com.

tr/en/content/2009/03/24/armenian-refugees-movements-and-genocide-

claims/

Macartney, id. Wrangel Ordusu’yla İstanbul’a özellikle Kuzey Kafkasya’dan ge-

len Rusların bir kısmı gönüllü olarak geri dönse bile önemli bir kısmının evlene-

rek ya da iş kurarak kentte yerleşik duruma geldikleri bilinmektedir.

Id.