125

TBB Dergisi 2016 (125)

M. Serhat SARISÖZEN

233

na konu olabilecektir.

İptal davasına konu olan işlemler kural olarak

maddi hukuk bakımından ve takip hukuku bakımından geçerli olan

ve alacaklıları zarara sokan işlemlerdir.

Uyar “hukuki işlem” ifadesini kullanırken (Uyar, Konu, s. 288; Uyar/Uyar/Uyar,

C.1, s. 66); Kuru, “tasarruf” kavramı hukuki işlemden daha geniş bir anlam ifade

ettiğinden tasarruf işlemi ifadesini kullanmaktadır (Kuru,

C.IV,

s. 3410; Kuru, İcra,

s. 1197); Tasarrufların içine “hukuki fiiller”in de girmesi gerektiği ifade edilmiştir

(Burhan Gürdoğan, İflas Hukuku Dersleri, Ankara 1966, s. 222; Saim Üstündağ,

İflas Hukuku, İstanbul 2007, s. 294; Arslan, s. 254; Börü, s. 487; İdil Tuncer Kazancı,

Tasarrufun İptali Davalarında İspat, Ankara 2015, s. 34); Bu bağlamda borçlunun

haksız bir icra takibine ve ödeme emrine itiraz etmemesi, takibe konu borcu kabul

etmesi, zamanaşımı definde bulunmaması, hiçbir kanıta dayanmayan haksız bir

davayı kabul etmesi, zamanaşımı definde bulunmaması, hiçbir delile dayanma-

yan haksız bir davayı kabul etmesi, haklı bir davadan feragati, yeminden çekin-

mesi, kanun yoluna başvurmaktan kaçınması hukuki bir işlem olmamasına karşın

hukuki bir fiil sayılır ve iptal davasına konu olabilir (Güneren, s. 56; Aslan, s. 255;

Börü, s. 487; Sertkaya/Kul, s. 10); Yıldırım ise “hukuki tasarruf” kavramını kul-

lanmaktadır. Bu görüşe göre, hukuki sonuç doğuran her türlü irade açıklaması

sonuçlarının doğması istenmiş olsun veya olması hukuki tasarruf sayılır (Kamil

Yıldırım Kamil, İcra ve İflas Hukukunda İptal Davaları, İstanbul 1995, s. 142); Ay-

rıca bkz. Kamil Yıldırım, “4949 Sayılı Kanunun Getirdiği Değişikliklerle İcra İflas

Kanunu’nda Yer Alan İptal Davalarına ve İflasın Ertelenmesine İlişkin Yeni Hü-

kümler”,

Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi

, Y.2004, C.1, S.2, s. 141.

Hakan Pekcanıtez/Oğuz Atalay/Meral Sungurtekin Özkan/Muhammet Özekes,

İcra ve İflas Hukuku, B.10, Ankara 2012, s. 841; Baki Kuru/Ramazan Arslan/Ejder

Yılmaz, İcra ve İflas Hukuku, B.27, Ankara 2013, s. 614; Uyar, Konu, s. 288-289;

Muşul, Tasarrufun İptali, s. 5-6; Güneren, s. 40; Seda Kurtoğlu, “İcra Hukuku Açı-

sından İptal Davasının Hukuki Niteliği”, İBD, 1973/7-8, s. 776; Ulukapı, İcra, s. 285.

Muvazaalı işlem olması durumunda iptal davası açılmasına gerek olup olmadığı

doktrinde tartışmalıdır. Birinci görüşe göre iptal davası açılmasına gerek yoktur

(Umar, s. 17. Kuru,

C.IV,

s. 3413 vd; Mustafa Reşit Belgesay, İcra ve İflas Kanunu

Şerhi, İstanbul 1950, s. 264; Timuçin Muşul, İcra ve İflas Hukuku, B.4, Ankara 2010,

s. 1436; Timuçin Muşul, İflas Suçları Taksiratlı ve Hileli İflas Suçları ile Diğer İflas

Suçları, İstanbul 1998, s. 95; Kudret Aslan, Hacizde İstihkak Davası, Ankara 2005,

s. 492 vd; Karataş/Ertekin, s.133 vd; Haşmet Sırrı Akşener, İcra ve İflas Hukukun-

da Tasarrufun İptali Davaları, İstanbul 2007, s. 117; Ulukapı, İcra, s. 285); İşlemin

muvazaalı olması halinde, işlem konusu taşınır veya taşınmazın mülkiyeti borç-

lu ile işlemde bulunan üçüncü kişiye geçmemiş olduğundan, bu durumda iptal

davası açılamaz şeklen üçüncü kişinin üzerinde gözüken malvarlığının alacaklı

tarafından haciz ve satışının istenmesi gerekir; burada muvazaalı işlemler hukuki

sonuç doğurmadığından, iptal davasına değil istihkak davasına konu yapılabilir

(Uyar, Konu, s. 290; Kuru/Arslan/Yılmaz, s. 614; Kuru, İcra, s. 1198); İkinci görü-

şe göre muvazaalı işlem hakkında iptal davası açılabilir (Yıldırım, s. 142; Turhan

Esener, Türk Hususi Hukukunda Muvazaalı Muameleler, İstanbul 1956, s. 108;

Tolga Akkaya, “Alacaklıdan Mal Kaçırmaya Yönelik Muvazaalı Tasarrufların İcra

ve İflas Kanunu’nda Düzenlenen İptal Davasına Konu Olup Olamayacağı Soru-

nu”, Legal Medeni Usul ve İcra İflâs Hukuku Dergisi, 2006/3, s. 670 vd; Börü,

s. 487; Talih Uyar, “İcra ve İflas Yasasında Düzenlenen İptal Davasının Hukuki

Niteliği ve Konusu”,

İBD,

1984/10-11-12, s. 574 vd; Uyar, Konu, s. 294; Güneren,

s. 69; Cenk Akil, “Tasarrufun İptaline Konu Olabilecek İşlemlerin Hukuki Niteli-