Sayi126

Fransa’da Din ve Vicdan Hürriyeti Bağlamında Dini Sembollerin Kullanımı

D. DİNİ SEMBOLLERİN ANLAMI, HANGİ HAKKA

YÖNELİK OLDUĞU VE BU HAKKIN KULLANIMIYLA

İLGİLİ FRANSA’DA YAPILAN DÜZENLEMELER

Sembol, belli bir kültüre ait duygu, düşünce, tutum ya da eylemi

ifade eden söz, nesne, sistem ya da kişiden veya bunların tamamından

oluşan bütündür. Sembol bir nesne ya da ruhsal faktöre eklenmiş olan

hissedilir nitelikli bir düşüncenin tezahürüdür. Dini sembol ise fert-

lerin yaşamlarında önem verdiği unsurları ifade eder. Bu sembollerin

içine; dini sözcükler, nesneler ve ayin türleri girer.

Dini sembollerin insan hayatında yeri ve önemi vardır. Semboller

bir anlamda dinin, hayatın içindeki göstergeleridir. Bütün dinler sem-

boller sayesinde sosyal hayatta var olmaya devam eder. Zira bu sem-

boller sayesinde her toplum kendi dinine ya da başka dinlere ait motif

ve kültürleri öğrenme ve bilme imkânı bulur. Yani dini sembollerle, ait

olduğu din arasında çok kuvvetli bir bağ vardır.

AİHM uygulamasında, dini sembol ve kıyafetlerin kullanımıyla

ilgili yapılan başvurular AHİS’in 9. maddesinde yer verilen din ve vic-

dan hürriyeti kapsamındaki

“dinin gereklerini yerine getirme ve dini inanç-

ların açığa vurulması”

kapsamında değerlendirilmektedir.

AİHM’in

konuyla ilgili yaklaşımına ve verdiği kararlara geçmeden önce çalış-

manın konusunu oluşturan Fransa’da dini sembollerin kullanımıyla

ilgili yapılan düzenlemelere ve bu kapsamda da 2004 yılında yasala-

şan Stasi raporuyla, 2010 tarihinde yasalaşan 1192 sayılı Yasa’ya deği-

nilmesinde yarar vardır.

1. Eğitim Sisteminde Dini Sembollerin Kullanımı

ve Stasi Raporu

Fransa’da din ve vicdan özgürlüğü ile ilgili tartışmalı konular-

dan birisi Fransız kamu kurumlarında dini sembollerin kullanımıdır.

Fransa’da konuyla ilgili asıl tartışmalar 1989 yılında Müslüman üç kız

öğrencinin başörtüsü takmaları nedeniyle okuldan atılmalarıyla başla-

Mehmet Aydın, İlahi Dinlerde (Yahudilik, Hristiyanlık ve İslam’da) Dini Sembol-

ler, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Konya 1996, s. 2.

Aydın, s. 21.

Jim Murdoch, Düşünce, Vicdan ve Din Özgürlüğü Hakkının Korunması, Avrupa

Konseyi İnsan Hakları El Kitabı, Şen Matbaa, Ankara 2013, s. 52.