Sayi126

TBB Dergisi 2016 (126)

Ufuk YEŞİL

laik bir yapıda olmasına rağmen Katolik kilisesi öğrenci potansiyeli-

nin neredeyse yüzde 5’ini elinde bulundurmakta, devlet yardımı al-

makta ve öğretmenlerin maaşını vermektedir.

Fransa’da demokratik laiklik anlayışına kayma olduğunu gösteren

diğer bir husus da, Fransız Danıştayı’nın 2000’li yıllara kadar eğitim

kurumlarında dini sembollerin kullanımının laikliğe uygun olduğu-

na dair verdiği kararları olmuştur.

Fransa’da durumu diğer bölgelerden farklı olan ve cumhuriyetçi

laik modelin hiç uygulanmadığı bir yer de mevcuttur. Bu yer Alsa-

ce-Moselle bölgesidir. Bu bölge Fransa’nın din-devlet ayrımı yasası-

nı kabul ettiği dönemde Almanya’nın kontrolü altındayken 1918’de

Fransa’ya katılmıştır. Katılmadan sonra halk bölgedeki mevcut duru-

mu devam ettirme kararı almış ve Almanya için geçerli olan devlet-

kilise ayırımındaki karşılıklı uzlaşı bu bölgede de geçerliliğini devam

ettirmiş, Fransa’da bölgenin kendine has koşullarına uygun davran-

mıştır. Gerçekten, Fransa burada din adamları arasında herhangi bir

ayırıma gitmeden maaşlarını ödemiş ve sadece yüksek seviyedeki din

adamlarının atanmasına müdahil olmuştur.

Alsace-Moselle bölgesin

dışında, Réunion, Martinique, Guadeloupe ve Fransız Guyanası gibi

deniz aşırı Fransız topraklarında da laiklik konusunda istisnai uygu-

lamaların olduğunu söylemek mümkündür.

Fransız laikliğinin, demokratik laiklik anlayışına doğru kaydığını

gösteren bu tür uygulamalar bulunsa da, özellikle 21. yüzyılın baş-

larıyla birlikte Fransa’da laiklik anlayışının tekrardan militan ya da

cumhuriyetçi laiklik anlayışına kaydığı görülmektedir. Bu duruma se-

bep olarak 11 Eylül saldırısı, Afganistan, Irak ve Cezayir’de yaşanan

savaşlar, yabancı kökenlilerin toplumsal yaşama katılımda yaşadıkları

sıkıntılar ve dini duyarlılıkların artması gösterilmektedir.

Baubert, s. 101; Küçük, Dini Semboller, s. 101.

Küçük, Dini Semboller, s. 101; Aksoy, s. 257.

Yükleyen ve Kuru, s. 22; Küçük, Dini Semboller, s. 102.

Bazı Avrupa Ülkelerinde Din Devlet İlişkisi, TBMM Araştırma Merkezi, Ankara

2011, s. 35.

Küçük, Dini Semboller, s. 101; Aksoy, s. 257.