31 / 393
Fransa’da Din ve Vicdan Hürriyeti Bağlamında Dini Sembollerin Kullanımı
30
Diğer bir kanun da 9 Aralık 1905 tarihinde kabul edilen Devlet-Ki-
lise Ayrılığı Kanunu’nu dur. Bu Kanun ile devletin bütün dinler karşı-
sında yansız olduğuna, 1 Ocak 1905’ten itibaren dini kurumların faali-
yetlerine ilişkin bütçe ayırımının kaldırıldığına, kilisenin mülkiyetine
el konulduğuna ve rahiplere ücret ödenmeyeceğine ilişkin hükümlere
yer verilmiştir.
78
Kanun ile ibadet yerleri yapılması kamu düzeninin
bozulmaması şartına bağlanmış, dini sembollerin ve işaretlerin, dini
kurumlar ile mezarlıklar dışındaki kamu binalarına asılması yasak-
lanmıştır.
79
1905 yılında çıkartılan kanunla, Fransız laikliği son şeklini almış ve
kiliselere sağlanan devlet desteği sona ermiştir. Aslında bu düzenleme
kiliseler açısından olumlu bir düzenlemedir. Zira kendi imkânlarıyla
devletin sağladığından çok daha fazla para toplayabilmektedirler. Bu
Kanunla, okullarda dini eğitim verilmesi ve halka açık alanlarda dini
anlam ifade eden her türlü sembol yasaklanmıştır. Önceden de var
olan,
“başkalarını rahatsız etmemek kaydıyla kişilerin inançlarını yaşayabil-
meleri”
ilkesi bu kanunla da korunmuştur.
80
1905tarihlikanunla temeli atılan laisizm sistemi, 04.10.1958 tarihli
V. Cumhuriyet Anayasasının da temelini oluşturmuştur. Bu Anayasay-
la getirilenen önemli yeniliklerden birisi, din ve vicdan özgürlüğünün
garanti altına alınmasıdır.
81
Laiklik, 1958 Anayasa’sının 1.maddesinde
yer alan anayasal bir müessesedir. 1. madde de;
“Fransa, bütün vatan-
daşlarına kanun önünde köken, ırk ve din farkı gözetmeksizin eşit haklar sağ-
layan bölünmez, laik, demokratik ve sosyal bir cumhuriyettir”
denilmiştir.
82
78
Kanunun 2. maddesinde; “Cumhuriyet, herhangi bir dini tanımadığı ve destek-
lemediği gibi, herhangi bir cemaatin ve din adamlarının maaşlarını da ödemez.”
denilmiştir.
79
Stasi Raporu, s. 38; Gunn, s. 38; Aksoy, s. 225; Dinçkol ve Akad, s. 352; Küçük, Dini
Semboller, s. 99; Duffar, s. 51-54; Günarslan, s. 1156.
80
Serdar Kaya, Dünyada Farklı Laiklik Uygulamaları: Fransa, Eylül, 2007, www.
derinsular.com/pdf/php, (Erişim) 24.3.2016; Küçük, Dini Semboller, s. 99.
81
J.R.Bertnard,“State and Church in France: Regulation and Negotiation”, Geojur-
nal 2007, s. 296; Küçük, Dini Semboller, s. 99; Robert, s. 51.
82
Francis Messner, Avrupa Birliği Ülkelerinde Din-Devlet İlişkisi, Hukuki Yapı/
Din Eğitimi/Din Hizmetleri, (Editörler: Ali Köse ve Talip Küçükcan), İslam Araş-
tırmaları Merkezi Yayınları, Yayın No:389, İstanbul 2008, s. 113; Günarslan, s.
1156; Okdemir, s. 16-17.