Sayi126

Kolluk Gözetim Komisyonu Hakkında Mevzuat Eksenli Kısa Bir Değerlendirme

Sınırlılıklar:

Kurumun inceleme ve karar almasında, diğer iki ku-

rumda bulunan Türk Silahlı Kuvvetlerinin askeri görevleri sınırı bura-

da yer almamaktadır. Kurum, Türk Silahlı Kuvvetlerine yönelik insan

hakları ihlalleri için re’sen, ayrımcılık yasağı ihlalleri için re’sen veya

başvuru üzerine inceleme yapma yetkisini haizdir.

2012 yılında Türkiye İnsan Hakları Kurumu olarak kurulan kuru-

mun 2016 yılında ismine “eşitlik” de eklenerek tüm mevzuatı değişti-

rilmiştir. Böyle bir değişiklik yapılmasının sebebi kanun gerekçesinde

şöyle açıklanmaktadır.

“Tasarı, üç ana işlevi aynı anda üstlenecek bir model içermektedir:

a) İnsan haklarının korunması,

b) Ayrımcılıkla mücadele,

c) İşkence ve kötü muameleye karşı ulusal önleme mekanizması görevi.”

Kurumun işlevlerini bu üç eksen oluşturmasına rağmen, kuru-

ma eklenen en yeni ve etkin işlevin ayrımcılıkla mücadele hususu ol-

duğu dikkat çekmektedir. Nitekim insan hakları ihlallerine yönelik

şikâyetlerle kurum harekete geçmemekte bu hususta ancak re’sen ha-

rekete geçebilmektedir. Oysa ayrımcılık yasağına ilişkin kurum re’sen

harekete geçebildiği gibi şikâyet üzerine de harekete geçebilmektedir.

Bu iki ihlale karşı böyle bir farklılığın olması kanun gerekçesinde şöyle

açıklanmıştır:

nuçlandırmak, ayrımcılık yasağı ihlallerine ilişkin bu Kanunda öngörülen idari

yaptırımlara karar vermek.

m. 25- (1) Ayrımcılık yasağının ihlali hâlinde, bu ihlalin etki ve sonuçlarının

ağırlığı, failin ekonomik durumu ve çoklu ayrımcılığın ağırlaştırıcı etkisi

dikkate alınarak ihlalden sorumlu olan kamu kurum ve kuruluşları, kamu

kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, gerçek kişiler ve özel hukuk tüzel

kişileri hakkında bin Türk lirasından on beş bin Türk lirasına kadar idari para

cezası uygulanır.

(2) Birinci fıkrada belirtilen idari para cezasının kamu kurum ve kuruluşla-

rı ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları hakkında uygulanması

hâlinde, ödenen idari para cezası, cezaya esas ayrımcı uygulamaya kusuruyla

sebebiyet veren kamu kurum ve kuruluşlarında görev yapan memurlar ve

diğer kamu görevlileri ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarında

görev yapanlara rücu edilir.

T.C. Başbakanlık Kanunlar ve Kararlar Genel Müdürlüğü, TBMM Başkanlığına

sunulan “Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kanunu Tasarısı” s. 20

Kanun Tasarısı ve Gerekçe (Genel-Madde) tam metin için bkz.

(Erişim: 16.05.2016)