dergi 127

TBB Dergisi 2016 (127)

M. Kemal KORUCU

211

yönetmeliği yine aynı durumlar için muafiyet sağlarken bu durumu

“Kapsam Dışı Projeler” başlığı altında tanımlar. 2011 yılı değişikliği

bütünüyle bu maddeyi hedef almıştır. Bu değişikliğe göre yukarıda

sözü edilen durumlara haiz olan projeler 2013-2015 yıllarına kadar

2008 yönetmeliğinden muaf tutulmuştur. Bu madde 5.04.2013 tarihli

değişiklik yoluyla ve 2013 ve 2014 yönetmeliklerinde; 1997 yönetmeli-

ğinden önce kamu yatırım programına alınmış olup 2013 yılı itibariyle

faaliyete geçmiş projeler ile sınırlandırılmıştır. 2013 ve 2014 yönetme-

likleri yine 1993 öncesi projelerinin muafiyetini Kapsam Dışı ve Ka-

nuni kapsam dışı projeler gibi iki ayrı ifade kullanarak tekrar getir-

miştir. Sonuç olarak, 1993 yılı öncesinde faaliyete başlamış/başlamaya

hazırlanmış projeler süreç boyunca tartışılmış, her defasında bir yolu

bulunup muaf tutulmuştur.

Yönetmeliklerin kendi başlangıç tarihine atıfta bulunduğu mad-

deler için ise durum şöyle: 1997 yönetmeliğinden önce güzergahı be-

lirlenen ve yatırım programına alınan petrol-gaz boru hatları, enerji

nakil hatları, otoyol, ekspres yol, devlet yolu ve il yolu projelerine 1997

yönetmeliği maddelerinin uygulanması mümkün değildir. Bu durum

2002 yönetmeliğinde görülmezken 2003 yönetmeliğinde tekrar ve son

kez (yine 1997 öncesine atıfta bulunarak) karşımıza çıkmıştır.

1993, 1997, 2002, 2003, 2008, 2013 ve 2014 yönetmeliklerinin tama-

mı kendilerinden önceki yönetmeliklere istinaden ÇED raporu veya

Ön Araştırma Raporu sunmuş olan faaliyetleri söz konusu tarih için

geçerli olan yönetmeliğe göre değerlendirme hükmü sunar.

2002 yö-

netmeliği; 1993 ve 1997 yönetmeliğine tabi olup ilgili yönetmeliğin

hükümlerini yerine getirmemiş faaliyetleri kendine tabi kılar (2003

ve 2008 yönetmelikleri de aynı şeyi sürdürür). Ayrıca 1997 yönetme-

liğine göre format belirlenmiş faaliyetlere 1 yıl içinde ÇED veya Ön

Değerlendirme Raporu sunabilme hakkı tanır.

2003 yönetmeliği bu

aradan geçen bunca zamana rağmen ÇED sürecinden muafiyet sağlayan düzen-

leme, çevrenin korunması açısından hukuka uygun değildir (Alıca, 2011, s. 109).

Danıştay, Çevre Kanunu’nun ilgili maddesi ve ÇED Yönetmeliği ile getirilen ve

yatırımların çevreye olabilecek etkilerinin araştırılmasını öngören Çevresel Etki

Değerlendirmesi sisteminin amacını göz önüne alarak, ÇED Raporu hazırlama-

dan üretime geçmiş faaliyetlere süre verilmesinin, bu sisteme aykırı

olacağı ve

amacına ters düştüğü değerlendirmesinde bulunmuştur. Danıştay anılan uyuş-

mazlıkta çevrenin korunmasında kamu yararının daha üstün olduğu düşüncesi

ile karar vermiştir (Alıca, 2011, s, 101).