dergi 127

TBB Dergisi 2016 (127)

Kahan Onur ARSLAN

225

çer, mutlak ve sihirli bir tanımını yapmamış oldukları gerçeğiyle kar-

şılaşılmaktadır. Yine de kavramın kesin bir tanımının bulunmaması

kavramın önemini azaltmamakta bilakis kavramı daha hassas kılarak

daha da önemsenmesini gerektirmektedir.

Bu sebeple çalışmamızın ikinci bölümünde kamu yararı kavra-

mı üzerinde nispeten uzlaşılmış veriler üzerinden gidilerek, kavra-

mın vergilendirme ile olan ilişkisi irdelenmeye çalışılacak, Anayasa

Mahkemesi’nin vergilendirmeye ilişkin önemli olduğu düşünülen

bazı kararlarında kamu yararı kavramına karşı nasıl bir algı geliştir-

diği ve bu kavramı vergilendirmeye ilişkin kararlarına nasıl gerekçe

yaptığı incelenmeye çalışılacaktır.

I. VERGİLENDİRME YETKİSİNİN MEŞRULUK KAYNAĞI

OLARAK OPTİMAL VERGİLEME İLKELERİ

Devlet ve birey, çıkarları tarih boyunca çarpışan ve bu çarpışma

sürecinde birbirlerini sürekli sınırlandırma eğiliminde olan iki kav-

ram olmuştur. Gerek nitelik gerekse nicelik bakımından güçlerin bü-

yük çoğunluğuna sahip bulunan devlet, bireye bir takım hizmetler

sunmak durumundayken, bireyden ise kendisine sunduğu bu hizmet-

ler karşılığında getirdiği yükümlülüklere uymasını talep etmektedir.

İşte devletin bireye yüklediği bu yükümlülüklerin başında vergi yü-

kümlülüğü gelmektedir.

Devletin vergilendirme yetkisi, ülkesi üzerindeki egemenliğine

dayanarak vergi alma konusunda sahip olduğu hukuki ve fiili gücü

olarak tanımlanabilir. Bu yetkinin devletin varlık koşulu olduğu söy-

lenir çünkü devletin egemenliğini sürdürebilmesi için düzenli kay-

naklara ihtiyacı vardır. Bu açıdan vergilendirme yetkisinin kullanıl-

ması siyasal bir zorunluluktur. Devletin kendisinden beklenen kamu

hizmetlerini yerine getirebilmesi için bu hizmetlere karşılık gelen

kaynakları vergilendirme yetkisini kullanarak sağlaması gerekir. Bu

bakımdan devlet kavramının ilk belirtisi onun malî talepte bulunma-

sıdır.

Elbette verginin hukuksallığının ve meşruluğunun temelinde

devletin hukuksallığı ve meşruluğu sorunu yatmaktadır. Öyle ki an-

ami Çağan, Vergilendirme Yetkisi, Kazancı Hukuk Yayınları, İstanbul, 1982, s.

3-4.