dergi 127

Vergilendirme Yetkisinin Meşruluk Kaynakları: Optımal Vergilendirme İlkeleri ve Kamu Yararı

228

yeti eleştiren bir yaklaşımdır. Vergilerdeki karışıklığın önlenmesi

ve vergi sisteminde basitliğin tesis edilmesi için optimal vergi sis-

temi iki reform önermektedir:

- Vergi konularının anayasada açık olarak belirlenmesi,

- Vergilerin düz oranlı olarak anayasada belirlenmesi.

Bu açıdan vergi düzenlemelerinin anayasal düzeyde dizaynı bü-

yük önem taşımaktadır.

Daha çok verginin meşruiyeti ile ilgili olan bu optimum vergilen-

dirme ilkeleri yanında, verginin hukuksallığı ile ilgili olan bir diğer

önemli ilke de “temsilsiz vergi olmaz” şeklinde de ifade edilebilecek

olan “verginin yasallığı” ilkesidir.

“Temsilsiz vergi olmaz” ilkesi ile işaret edilen temel meseleler

devletin vergilendirme yetkisi ve buna bağlı olarak da devletin vergi-

lendirme yetkisini kullandığı alan ile vatandaşın devletin karar alma

mekanizmalarında temsili ve kendi temsilcilerinin çıkaracağı yasalar-

la vergi konulabileceğidir.

Vergilerin ancak kanunla koyulabileceği kuralı birkaç istisna dı-

şında hemen hemen tüm anayasalarda yer almaktadır. Bunun nedeni

vergilendirme yetkisinin parlamentoların tarih içinde kazandıkları ilk

yetki olması olabileceği gibi kişilerin hak ve özgürlük alanlarına yöne-

len en etkin müdahalelerden biri olan verginin kanunla konulmasının

sağladığı güvence de olabilir.

Verginin yasallığı ilkesi ayrıca, genel olarak yönetilenlerin anaya-

salarda üstün birer hak olan temel hak ve hürriyetlerin korunmasın-

da da özel önem, güvence ve istikrar isteyen konulara ilişkin olan ve

hukuk devleti ilkesinin gereklerinden doğarak kamu hukukunun ve

anayasa hukukunun biçimlendirdiği pekiştirici nitelik taşıyan bir ana

ilke olarak karşımıza çıkmaktadır.

Bu açıdan verginin yasallığı ilke-

si aynı zamanda hukuk devleti ilkesinin temel bir gereği olan hukuk

güvenliği ilkesinin sağlanması için de gerekli ve zorunlu bir ilke ko-

numundadır.

Nihal Saban, Vergi Hukuku, Beta Yay. , İstanbul, 2009, s. 48.

Nami Çağan, “Demokratik Sosyal Hukuk Devletinde Vergilendirme”,

Ankara

Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi,

1982, Cilt: 37, Sayı: 1-4, s. 123-151.

Gülsen Güneş, Verginin Yasallığı İlkesi, XII Levha yay. , İstanbul, 2008, s. 6.