dergi 127

TBB Dergisi 2016 (127)

Kahan Onur ARSLAN

227

1. Adalet/Eşitlik İlkesi: Vergi sisteminde kanun önünde eşitlik ilkesi

uygulanmalıdır. Bir başka ifadeyle vergi yasaları önünde herkes

eşit olarak görülmeli ve vergi yasaları herkese aynı şekilde uygu-

lanmalıdır.

Aynı zamanda “yatay adalet” ve “dikey adalet” ilkeleri uygulan-

malıdır. Yatay adalet ilkesi, aynı ya da benzer durumda olan vergi

yükümlülerinin aynı esaslar dâhilinde vergilendirilmesini öngör-

mektedir. Dikey adalet ilkesi ise, vergi konuları itibarıyla farklı

gelir ve servete sahip olan farklı harcama eğilimleri olan yüküm-

lülerin aynı ölçüde değil, farklı miktarda vergi ödemelerini öngör-

mektedir.

2. Genellik İlkesi: Bu ilkeye göre, bir toplumda yaşayan bireyler ara-

sında cinsiyet, dil, din, ırk ve milliyet ayrımı gözetilmeksin herkes

anayasada ve vergi yasalarında belirtilen “vergi konusu” ile ba-

ğıntı içerisinde bulunduğu takdirde vergi yükümlüsü olmalı ve

vergisini ödemelidir. Aynı zamanda vergi sistemi içerisinde hiçbir

kişi ya da kesime vergi imtiyazları tanınmamalıdır.

3. İstikrar İlkesi: Optimal vergilendirmede vergilendirme kuralla-

rının siyasal otoriteleri bağlayıcı olması savunulmakta ve siyasal

otoritelerin keyfi vergiler getirmesi ve vergi oranlarını keyfi bir

şekilde arttırması önlenmek istenmektedir. Bu bakımdan istikrar

ilkesinin bir diğer gerekliliği de “öngörülebilirlik”tir.

4. Tarafsızlık İlkesi: Tarafsızlık, vergilerin ekonomik birimlerin ka-

rar ve tercihlerini etkilemeyecek özelliklerde olmasını ifade eder.

Tarafsızlık ilkesi gereği, ekonomi politikası amaçlarını (ekonomik

kalkınma, gelir dağılımı, ekonomik istikrarın tesis edilmesi, tam

istihdamın sağlanması vs.) gerçekleştirmek için vergilerin araç

olarak uygulanmasını öngören müdahalecilik anlayışından uzak

durulmalıdır. Bir vergi tarafsız olduğu ölçüde ekonomi politikası

amaçlarının gerçekleşmesine kendiliğinden daha fazla hizmet eder.

5. Etkinlik İlkesi: İdeal bir vergi sisteminde vergi yükümlülerinin

katlandığı maliyetlerin ve aynı zamanda vergi yönetiminde orta-

ya çıkan maliyetlerin asgari düzeyde olması gerekir.

6. Basitlik İlkesi: Optimal vergi sistemi, özü itibariyle çok sayıda ve

türde vergi alınmasına karşı çıkan ve vergi yönetimindeki keyfi-