240 / 437
TBB Dergisi 2016 (127)
Kahan Onur ARSLAN
239
tarh ve tahakkuku, tahsil usulleri, yaptırımları, zamanaşımı, yukarı
ve aşağı sınırlar gibi çeşitli yönleri vardır. Bir mali yüküm bu yönle-
ri dolayısıyla yasayla yeterince çerçevelenmemişse, kişilerin sosyal ve
ekonomik durumlarını hatta temel haklarını etkileyecek keyfi uygula-
malara yol açabilmesi mümkündür. Bu bakımdan mali yükümler belli
başlı öğeleri de açıklanarak ve çerçeveleri kesin çizgilerle belirtilerek
yasalarla düzenlenmelidir…”
44
Bu karardan da anlaşıldığı üzere Anayasa Mahkemesi tarafından
bir verginin yasayla konulmuş sayılabilmesi için konu, matrah, tarh,
tahakkuk, zamanaşımı gibi verginin kurucu öğelerinin belirlenmiş
olması gerekir. Bu kurucu unsurları içermeyen bir düzenleme, biçim-
sel anlamda vergi yasası adını taşısa bile, maddi anlamda vergi yasası
olarak nitelendirilemeyecektir.
45
Ayrıca, Anayasa’ya uygunluk denetiminde, yasaların yöneldiği
amaçlar ne denli geçerli olursa olsun, bu amaçları gerçekleştirmek için
yürütme organına verilecek araçların ve yöntemlerin de Anayasa’ya
aykırı olmamaları gerekir.
46
Bu bakımdan verginin yasallığı ilkesi de
vergiler açısından yürütmenin eline verilecek araçları belirleyerek kı-
sıtlamaya tabi tutan bir anayasal ilke olmaktadır. Bu sebeple Anayasa
Mahkemesi, söz konusu aykırılıkları incelemek ve denetlemek duru-
munda kalmaktadır. Ancak elbette yasa koyucuyu bir konuda dü-
zenleme yapmaya iten nedenler ve etkenler veya çıkarılan yasalarda
güdülen amaçlar açıkça gerçekliklere ve kamu yararına aykırılık taşı-
mıyorsa, kural olarak takdir yetkisi kapsamında değerlendirilmeleri
gerektiği için denetim dışında kalacaktır.
47
Bunun yanında, verginin yasallığı ilkesi, takdire dayalı keyfi uy-
gulamaları önleyecek sınırlamaların yasada yer almasını gerektir-
mekte ve vergi yükümlülüğüne ilişkin düzenlemelerin konulması,
değiştirilmesi veya kaldırılmasının yasa ile yapılması zorunluluğunu
doğurmaktadır.
48
44
Saban, s. 49.
45
Saban, s. 50.
46
Güneş, s. 221.
47
Güneş, s. 221.
48
Saraçoğlu, s. 133.