236 / 437
TBB Dergisi 2016 (127)
Kahan Onur ARSLAN
235
cağı olan verginin, anayasal sınırlar içinde toplanması zorunludur.
31
Bu bağlamda Anayasanın vergi hukuku ile ilgili birçok hükmü olduğu
söylenebilir.
Bu çerçevede, Anayasa’nın temel hak ve özgürlüklere ilişkin hü-
kümleri vergilendirme yetkisinin sınırları bakımından; Anayasa
Mahkemesi’ne ilişkin hükümleri vergi kanunlarının anayasallık dene-
timi bakımından; idarenin yargı denetimine ilişkin hükümleri vergi-
lendirme işlemlerinde hukuka uygunluğun sağlanması bakımından;
kanunların yapılışına ilişkin hükümleri vergi kanunlarının yapılışları
bakımından; bütçe ile ilgili hükümleri de yürütme organına verginin
tahsil yetkisinin verilmesi bakımından vergi hukuku ile ilgilidir.
32
Hukuk devletinin temel özelliği, kamu gücü ayrıcalığına daya-
nan her eylemin yasal düzenlemelere uygun olması bir başka ifadeyle
devletin eylem ve işlemlerinde keyfi davranmaması, aynı zamanda da
devletin her türlü eylem ve işleminin yargı denetimine tabi olması-
dır. Bu bakımdan devletin temel düzenleyici işlemi niteliğini taşıyan
kanunların da Anayasa’ya uygun olması gerektiği açıktır. Günümüz
modern demokratik devletlerinde Anayasa Mahkemesi, kanunların
Anayasaya uygunluğunun denetimini yapmak suretiyle bu misyonu
üstlenmekte olan bir yüksek yargı organıdır.
Fakat Anayasa Mahkemesi’nin vergi hukuku açısından denetimi
sınırlıdır. Öyle ki, usulüne göre yürürlüğe konulan vergi anlaşmaları-
nın Anayasa’ya aykırılığı iddiasıyla Anayasa Mahkemesi’ne başvuru
yapılamamakta; olağanüstü hallerde, sıkıyönetim ve savaş hallerinde
çıkarılan vergi konusundaki kanun hükmünde kararnamelerin de
şekil ve esas bakımından Anayasa’ya aykırılığı iddiası ile Anayasa
Mahkemesi’ne iptal davası açılamamaktadır.
33
Anayasa Mahkemesi, vergi yasalarının sadece Anayasa’nın 73.
maddesine uygunluğunu denetlemekle yetinmemekte, aynı zamanda
Anayasa’nın diğer ilke ve hükümlerine uygun olup olmadığının da
tespitini yapmaktadır.
34
31
Fatih Saraçoğlu, Anayasa Mahkemesinin Vergiye İlişkin Kararlarında Kamu Ya-
rarı, Seçkin Yayınları, Ankara, 2014, s. 42.
32
A. Bumin Doğrusöz, “Vergilemede Bazı Anayasal İlkeler” Dünya Gazetesi, 01
Mayıs 2006.
33
Sadık Kırbaş, Vergi Hukuku, Siyasal Kitabevi, Ankara, 2008, s. 37.
34
Kırbaş, s. 36.