239 / 437
Vergilendirme Yetkisinin Meşruluk Kaynakları: Optımal Vergilendirme İlkeleri ve Kamu Yararı
238
reddine karar verilmiştir. Anılan kararda Anayasa Mahkemesi, ek
emlak vergisi ve ek motorlu taşıtlar vergisi getirilmesine ilişkin hü-
kümleri de kamu yararının gözetildiği gerekçesi ile Anayasa’ya aykırı
bulmamıştır.
41
Kamu yararı kavramının, hukuki olmaktan çok, siyasi ve ideolojik
bir niteliği olduğuna bir önceki bölümde değinmiştik. Bu bakımdan
kamu yararının, siyasi iktidarı kullananların dünya görüşüne göre
farklı anlamlar taşıyabileceğini de belirtmiştik. Bu açıdan bakıldığın-
da, Anayasa Mahkemesi’nin, kanunda kamu yararı olup olmadığını
denetlemesinin, anayasa yargısı ile bağdaşmadığı iddia edilebilir. Zira
kanun koyucunun politik tercihlerini değerlendirmek, AYM’nin göre-
vi dışında olup AYM kamu yararı kavramına başvururken çok hassas
ve dikkatli davranmalıdır. Aksi halde, yerindelik denetimi yapan bir
organ durumuna düşebilir.
42
Bu bakımdan ek vergilerle ilgili yukarıda yer verilen Anayasa
Mahkemesi kararında da, bu vergilerin Anayasa’ya uygun olup olma-
dığının hukukilik çerçevesi içerisinde denetlenmek yerine kanunun
gerekçesinden yola çıkılarak yerindelik denetimi yapılarak değerlen-
dirildiği ve yapılan denetim neticesinde kamu yararı da gerekçe göste-
rilerek Anayasa’nın 73. maddesinde yer alan ilkelerin göz ardı edildiği
söylenebilir.
43
Anayasa Mahkemesi, verginin yasallığı ilkesini nasıl değerlendir-
diğini ise şu kararında açıkça ortaya koymuş bulunmaktadır:
“Mahkememizin yerleşmiş içtihatlarından da açıkça belirtildiği
üzere, Anayasa koyucu, her çeşit mali yükümün kanunla konulması-
nı buyururken, keyfi ve tekdiri uygulamaları önlemeyi amaçlamıştır.
Kanun koyucunun yalnız konusunu belli ederek bir mali yükümün il-
gililere yükletilmesine olur vermesi, bunun kanunla konulmuş sayıla-
bilmesi için yeter neden olamaz. Mali yükümlerin, matrah ve oranları,
41
Esas Sayısı: 1990/51, Karar Sayısı: 2001/63, Karar Tarihi: 28.03.2001, Resmi Gazete
Tarihi: 29.03.2002, Resmi Gazete Sayısı: 24710.
42
Erdoğan Teziç, “Kanunların Anayasaya Uygunluğunun ‘Esas’ Açısından Deneti-
mi”,
Anayasa Yargısı Dergisi,
1985, Sayı: 2, s. 30.
43
Aynı görüşte bkz. Y. Burak Aslanpınar, “Anayasa Mahkemesi’nin Vergi Ve Ben-
zeri Mali Yükümlülüklere İlişkin Kararlarında Kamu Yararı Ölçütü”,
T
ürkiye Ba-
rolar Birliği Dergisi
,
2013, Sayı: 104, s. 303.