dergi 127

Türkiye’de Sosyal Güvenlik Kurumu Bütçesi ve Sosyal Güvenlik Açıkları

324

B. Bütçe Çeşitleri

Bütçeler kuramsal olarak; çeşitli nitelikleri göz önünde bulundu-

rulmak suretiyle farklı sınıflandırmalara tabi tutulabilir. Genel yöne-

tim kapsamındaki idarelerin bütçeleri; merkezi yönetim bütçesi, sos-

yal güvenlik kurumları bütçeleri ve mahalli idareler bütçeleri olarak

hazırlanmakta ve uygulanmaktadır.

Merkezi Yönetim Bütçesi; 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve

Kontrol Kanunu’na göre, Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’na

ekli (I), (II) ve (III) sayılı cetvellerde yer alan kamu idarelerinin bütçe-

lerinden oluşur;

Genel bütçe; Devlet tüzel kişiliğine dâhil olan ve 5018 sayılı

Kanun’a ekli (I) sayılı cetvelde yer alan kamu idarelerinin bütçesidir.

Türkiye’ de genel bütçe; yasama, yürütme ve yargı erklerinin bütçesi

anlamına gelmektedir. Genel bütçeli idareler, devletin merkezden yö-

netim esasına göre yürüttüğü tüm kuvvetleri kullanan idarelerdir.

Özel bütçe; bir bakanlığa bağlı veya ilgili olarak belirli bir kamu

hizmetini yürütmek üzere kurulan, gelir tahsis edilen, bu gelirlerden

harcama yapma yetkisi verilen, kuruluş ve çalışma esasları özel ka-

nunla düzenlenen ve 5018 sayılı Kanun’a ekli (II) sayılı cetvelde yer

alan her bir kamu idaresinin bütçesidir. Özel bütçeli idareleri belir-

ten cetvel incelendiğinde iki gruptan oluştuğu görülmektedir. Birinci

grupta, yükseköğretim kurulu, üniversiteler ve ileri teknoloji enstitü-

leri bulunmaktadır. İkinci grupta ise, özel bütçeli diğer idareler yer

almaktadır.

Düzenleyici ve denetleyici kurum bütçesi; özel kanunlarla kurul,

kurum veya üst kurul şeklinde teşkilatlanan ve 5018 sayılı Kanun’a

ekli (III) sayılı cetvelde yer alan her bir düzenleyici ve denetleyici ku-

rumun bütçesidir. Düzenleyici ve denetleyici kurumlara örnek olarak;

Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kuru-

mu, Sermaye Piyasası Kurulu, Kamu İhale Kurumu, Rekabet Kurumu

verilebilir.

Ataç - Falay - Batırel - Coşkun - Moğol, age., s.130.

Türkan Kavas, Devlet Muhasebesinde Bütçenin Önemi ve Bütçe Hesaplarının İş-

leyişi, Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2014,

s.68.