320 / 437
TBB Dergisi 2016 (127)
Muhammed Sabır FIRAT
319
Başka bir ifadeyle insanları, her insan için ortaya çıkması olası ve
kaçınılmaz olan sosyal risklerin zararlı etkilerine karşı koruyarak on-
ları ve aile bireylerini yoksulluğun ve muhtaçlığın pençesinden kur-
tarmak ve gelecek endişesinden uzaklaştırmaktır.
6
Sosyal güvenliğin amacı kısaca, toplumda yaşayan her kesimi hiç-
bir ayrım gözetmeksizin hayatın çeşitli sosyal risklerine karşı, ekono-
mik güvence altına alarak yarının endişesinden kurtarmaya, toplum-
da yoksul ve muhtaç insanlara yardım ederek onlara insan onuruna
yaraşır asgari bir yaşam düzeyi sağlamaya çalışmaktır.
7
B. Türkiye’de Sosyal Güvenlik Sistemi
Günümüz dünyasında tüm ülkelerin belirli bir sosyal güvenlik
sistemi mevcuttur. Türkiye’de Anayasa hükümleri gereği devletin en
önemli görevlerinden biri sosyal devlet olmanın gereklerini yerine ge-
tirmektir.
Türkiye’de sosyal güvenlik ile ilgili atılan ilk adım 1936 tarihli İş
Yasası yürürlüğe girerek sosyal sigortaların temel ilkelerini pozitif dü-
zenlemeye kavuşturmuştur.
Türkiye’de sosyal güvenlik hakkı, ilk kez 1961 Anayasası’nın 48.
maddesinde yer alan “Herkes sosyal güvenlik hakkına sahiptir. Bu
hakkı sağlamak için sosyal sigortalar ve sosyal yardım teşkilatı kurma
ve kurdurmak devletin ödevlerindendir” İfadesi ile anayasal hak ola-
rak düzenlenmiştir.
1982 Anayasası’nın 60’ıncı maddesinde ise; “Herkes, sosyal güven-
lik hakkına sahiptir. Devlet, bu güvenliği sağlayacak gerekli tedbirleri
alır ve teşkilatı kurar.” hükmüne yer verilmiştir.
5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu yürürlüğe girene
kadar, Emekli Sandığı, Sosyal Sigortalar Kurumu, BAĞ-KUR, Vakıf
statüsündeki Sandıklar ülkenin sosyal güvenlik sistemini oluştur-
maktaydı. Son düzenleme ile bu kurumlar 5502 sayılı kanunla tek çatı
altında Sosyal Güvenlik Kurumu’nda toplanmıştır. Bu reformla sigorta
hak ve yükümlülüklerinin eşitlendiği, mali olarak sürdürülebilir tek
bir emeklilik ve sağlık sigortası sisteminin kurulması öngörülmüştür.
6
Ali Acar, Sosyal Politika, Dizgi Ofset Yayınları, Konya, 2006, s.244.
7
Tuncay - Ekmekçi, age,.