326 / 437
TBB Dergisi 2016 (127)
Muhammed Sabır FIRAT
325
Sosyal Güvenlik Kurumu Bütçesi; Sosyal güvenlik hizmeti sun-
mak üzere, kanunla kurulan ve 5018 sayılı Kanun’a ekli (IV) sayılı cet-
velde yer alan her bir kamu idaresinin bütçesidir. Bu kurumlar; Sosyal
Güvenlik Kurumu ve Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü’dür.
Mahalli İdare Bütçesi; Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’na
göre mahalli idare kapsamındaki kamu idarelerinin bütçesidir.
22
5018
sayılı Kanun’un 3’üncü maddesine göre Mahalli idare, yetkileri belirli
bir coğrafi alan ve hizmetlerle sınırlı olarak kamusal faaliyet göste-
ren belediye, il özel idaresi ile bunlara bağlı veya bunların kurdukları
veya üye oldukları birlik ve idarelerden oluşmaktadır. Mahalli idareler
arasında en geniş uygulama alanına sahip birimler belediyelerdir. İl
özel idareleri ise büyük ölçüde belediye sınırları dışına taşan hizmet-
lerin yerine getirilmesi amacıyla kurulmuş idarelerdir. Köyler ise en
küçük yerel yönetim birimleridir. Mahalli idarelerin gelir kaynakla-
rı devlet bütçesinden aldıkları vergi payları ve kendi öz gelirleridir.
Mahalli idarelerin gelirlerinin yaklaşık yarısından fazlası genel bütçe
vergi gelirlerinden verilen paylardan oluşmaktadır. Mahalli idarelerin
geri kalan gelirleri vergi dışı gelirlerinden ve faktör gelirlerinden oluş-
maktadır.
23
C. Bütçe ve Denetim
Bütçe, belirlenmiş hedef ve politikalar doğrultusunda bazı görev-
leri yerine getirmek durumundadır. Toplum hayatı içinde yer alan her
kurum gibi bütçenin de fonksiyonları bulunmaktadır. Bunlardan biri
de denetimdir.
Bütçenin klasik fonksiyonlarından olan denetim fonksiyonunun
amacı, devletin bütün mali işlemlerinin denetlenmesidir. Böylece, büt-
çede tahmin edilen gelir ve gider rakamları ile dönem sonunda ger-
çekleşen rakamlar arasında bir karşılaştırma yapma olanağı sağlan-
mış olur. Bütçenin tahminleri yürütme organı tarafından yapılırsa da,
yasama organı bu tahminleri görüşüp onaylar.
Parlamenter demokrasilerde millet adına hareket eden meclislerin
22
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu, m.12.
23
Dülger - Moğol - Çakır - Yereli - Çetinkaya age., s.71.