77 / 437
Kadının Üreme Hakkı, Kürtaj, Çocuk Düşürme ve Düşürtme Suçları
76
arz etmektedir. Ayrıntıları aşağıda açıklanacağı üzere, farklı mezheplerin ce-
nin tanımlarına göre, anne karnındaki biyolojik varlığın hayatına kasten son
verilebileceği süreler belirlenmektedir. Bu sürelerden sonra, gerek hamile kadın
gerekse üçüncü kişiler tarafından gerçekleştirilen ve anne karnındaki biyolojik
varlığın hayatının sona ermesi ile sonuçlanan düşürme/düşürtme eylemleri
haram kabul edilmekte, gurre
6
adı verilen diyetin veya tazminatın öden-
mesini gerektirmektedir. Bu nedenle, bu makalede aksi belirtilmediği
sürece “cenin” kelimesi anne karnında herhangi bir evrede bulunan
biyolojik varlığı ifade etmek üzere kullanılacaktır.
Gebeliğin sonlanması veya sonlandırılması ise Arapça’da “ichâd”,
“
ıskât
”, “imlâs”, “islâb” ve “tarh” kelimeleri ile ifade edilir. Fıkıh bil-
ginleri de gebeliği sonlandırmayı bu kelimeleri kullanarak ifade
ederler.
7
Kürtajın Arapça karşılığında ise
, genel olarak “ichâz” kelimesi
kullanılmakta olup bu kelime İslam hukukunda da sözlük anlamının
dışına taşmamak üzere kavramlaştırılmıştır. Kürtajı ifade etmek için
İslam hukukçuları zaman zaman
ichaz
’a manâ olarak yakın olan
ilkâ
,
tarh, inzâl
ve
imlâs
gibi kelimeleri birbirinin yerine kullanırlar.
8
Söz-
gelimi Şafii bilginlerinden Gazzâlî, Hatîb eş-Şirbînî (ö.977/1570) ve Remlî
(ö.1004/1596) “ichâd” kelimesini kullanırken, diğer Şâfiî hukukçular ve başka
mezheplere mensup bilginler “ıskât” kelimesini tercih ederler.
9
Bu bağlamda,
klasik İslam hukuku eserlerinde kürtaj yerine kullanılan “ıskat” gibi
kelimeler o dönemin anlayışına uygun olarak, gebeliğin tıbbi yardım
alınmadan annenin girişimiyle sonlandırılmasını ifade etmek üzere
kullanılmaktadır. Yine aşağıda açıklanacağı üzere, fıkıh bilginleri, bu
konuyu, anne karnındaki biyolojik varlığın organlarının belirmiş veya
belirmemiş olma durumuna ve bir de ortada bir mazeret bulunup bu-
lunmadığına göre ele alıp değerlendirirler.
10
Tıbbi bir terim olarak kürtaj hakkında ise şu hususları ifade et-
6
Tüfekçi, s.132; Kahraman, s.445.
Gurre:
Ceninin beden bütünlüğüne yönelik cina-
yet sebebiyle ölmesi durumunda ödenmesi gereken bir diyet olup, bir köle veya
cariye âzad etmek ya da bunlar yerine geçerli bir şey ödemeyi gerektirir. Bkz.
Fatma Şimşek, Haldun Eroğlu, Güven Dinç, “Osmanlı İmparatorluğunda Iskat-ı
Cenin (Çocuk Düşürme)”,
Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi
, 2009, Volume 2
(6) Winter, s.593-609, s.595.
7
Tüfekçi, s.133.
8
Kahraman, s.457.
9
Tüfekçi, s.133-134.
10
Tüfekçi, s.135.