169 / 545
168
Birleşik Devlet Modeli Olarak Irak Uygulaması
eksik ve belirsizlik karşımıza çıkmaktadır. Örneğin anayasa doğal
kaynaklarla ilgili sadece petrol ve doğal gazı düzenlemekle yetinmiş-
tir oysa Irak’ta bulunan diğer yeraltı ve yerüstü zenginliklerinin pay-
laşımına dair hiçbir hüküm getirilmemiştir.
Petrol ile ilgili önemli bir konu da petrol ihracatı ve gelirinin dağı-
lımında çelişkili hükümler barındırmasıdır. 2005 Anayasası’nda fede-
ral sistemin benimsenmesin asıl nedeni Irak’ta yaşayan farklı grupları
bir arada tutmak olmuştur. Oysa Anayasa’nın içerdiği belirsiz hüküm-
ler ters sonuçlara sebebiyet vermektedir. Üstelik Irak’ta yaşayan hal-
kın arasında da eşitsizliğe yol açmaktadır. Petrol zengini olan bölgeler
eğer Kürt Bölgesi gibi birer bölge oluşturma girişiminde bulunurlarsa,
bu durum fakir bölgeleri ciddi anlamda etkileyecektir. Bugüne kadar
Federal hükümet ile yaşanan birçok sorun anayasadan kaynaklanıp
devam etmektedir. Bu sorunların çözümü için anayasada bulunan be-
lirsiz hükümleri bir anayasa değişikliği ile daha anlaşılabilir, açık bir
hale getirmek ve doğal kaynakların eşit bir şekilde dağılımı ile ilgili
yeni hükümler ihdas etmek gerekmektedir. Doğal kaynakların gelir-
lerinin adil bir şekilde dağıtılması gerekir. Doğal kaynaklarının kul-
lanımından zarar gören bölgelere kullanılan doğal kaynak gelirinden
bir miktar tazminat şeklinde ödenerek bu konu ile ilgili sorun ortadan
kaldırılabilir.
Kaynakça
Irak’ın 2005 Anayasası
Federal Irak Cumhuriyet’inin 2016 yılı Bütçe Kanunu.
Musadak Adil Talib, Beyda Abdul Hasan Radam, (2016 ) Şarih Dustor Cumuhriyet
Al-Irak Liam 2005. Beyrut: Dar Al-sanhuri.
O’Leary Brendan, (2006). The future of Kurdistan in Iraq. University of Pennsylvania
Press.
Mustafa Aydın, Ali Nihat Özcan, Neslihan Kaptanoğlu (2007) . Riskler ve fırsatlar
kavşağında Irak’In geleceği ve Türkiye. Tepav.
Bishop Grant, & Anwar Shah, (2008). Fiscal Federalism and Petroleum Resources
in Iraq (No. paper0826). International Center for Public Policy, Andrew Young
School of Policy Studies, Georgia State University.
Barkey, Henri, & Ellen Laipson, (2005). Iraqi Kurds and Iraq’s future. Middle East
Policy, 12(4), 66-77.
Stansfield Gareth, (2013). The unravelling of the post First World War state system?
The Kurdistan Region of Iraq and the transformation of the Middle East. Inter-
national Affairs, 89(2), 259-282.