Dergi 128

Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Özgürlüğü Bakımından Devletlerin Pozitif Yükümlülüğü

karşı şiddet hareketlerinde bulunmalarını engelleme imkânları bulu-

nurken otoriteler en uç önlemi almış ve başvurucunun gösterisini ta-

mamen yasaklamışlardır.

• Bu yasak demokratik toplumda gerekli bir önlem değildir çün-

kü eğer karşıt göstericiler arasında bazı şiddet hareketlerinin ortaya

çıkma ihtimalinin bulunduğu her durumda otoriteler toplantı ve gös-

teri yürüyüşünü yasaklarlarsa, toplumun farklı görüşler üzerine bilgi

alma hakkı sekteye uğrayacaktır.

AİHM’in yukarıda belirtilen gerekçesinde yer verilen “

demokratik

toplumda gerekli olma

” kriteri gözetilmek şartıyla kamu güvenliğinin

korunması, kamu düzeninin sağlanması ve suç işlenmesinin önlen-

mesi, sağlığın veya ahlakın veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin

korunması amacıyla toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkı sınırlanabilir.

AİHM bu sınırlamaları göz önünde bulundururken, söz konusu kısıt-

lamanın toplumda acil bir ihtiyaca cevap verip vermediği ile kısıtla-

mayla ulaşılmak istenen amaç arasında orantılılık değerlendirmesini

yapmaktadır. Gerçekten de devlet yetkililerinin koruma önlemi alır-

ken dikkate almaları gereken eldeki spesifik durumun gereklilikleri

ile şiddet hareketlerini önleyici oranda aşırıya kaçmadan müdahalede

hususlarıdır. Burada pozitif yükümlülüğün yerine getirilip getirilme-

diğini anlamamıza yardımcı olan en önemli konu, koruma önlemleri

sonucunda ortaya çıkacak olan sonuçtan ziyade kullanılan yöntemler-

dir. Bu açıdan da AİHM’in

Plattform Arzte für das Leben/Avusturya

kara-

rında yer alan makul ve yeterli önlemlerin ilgili durumda mevcudiye-

tinin tespitinin yeterli olduğunu ve bu önlemleri alırken uyguladıkları

taktiklerin pozitif yükümlülüğün yerine getirilip getirilmediğini tes-

piti bakımından önem taşımadığı belirtilmiştir.

AİHM’in genel içtihadına göre kamuya açık alanlarda yapılan her

türlü toplantı ve gösteri yürüyüşü şu veya bu şekilde gündelik hayatı

ister isteme etkileyecek, mesela şehir trafiği normal olarak işlemeye-

cektir. Bunların toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkının kullanılması-

nın birer doğal sonucu olarak görünmesi ve ilgili otoritelerin bu gibi

durumlarda gerçek bir hoşgörü göstermeleri ve toplantı ve gösteri yü-

rüyüşü hakkının özüne dokunmamaları gerekmektedir.

Sonuç ola-

AİHM Kararı, Plattform Arzte für das Leben/Avusturya, a.g.k., §34.

Ziya Çağa Tanyar, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İçtihadında Toplantı ve