29 / 545
28
Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Özgürlüğü Bakımından Devletlerin Pozitif Yükümlülüğü
cenmesinin beklenebilir olduğu ve hatta toplantı ve gösteri yürüyüşü
sırasında üçüncü kişilerin faaliyetlerini engelleyebilecek bir boyutta
olabileceğini unutmadan “barışçıl” olma konusunda geniş bir yorum
benimsenmesi gerekir.
55
Ayrıca toplantı ve gösteri yürüyüşleri barışçıl
şekilde gerçekleştiği müddetçe bu toplantı ve/veya gösteri yürüyüşü-
nün ne amaçla yapıldığının herhangi bir önemi olmaması gerekir.
Hem Anayasa hem de TGY Kanunu söz konusu özgürlüğün ko-
runma şartını “silahsız ve saldırısız” olması ön koşuluna bağlayarak
AİHS 11. maddesinde yer alan “barışçıl” olma koşuluna paralel bir
şart kabul etmiş olduğu gözlemlenmektedir. Barışçıl olmayı Venedik
Komisyonu’nun öngördüğü gibi geniş yorumlamayı bir yana koya-
lım Türkiye’de TGY Kanunu’yla getirilen birçok kısıtlama ve bunların
uygulanış biçimindeki aşırı sıkılık yapılmak istenen toplantı ve gös-
teri yürüyüşlerini oldukça zorlaştırmaktadır. Bakıldığı zaman TGY
Kanunu’nda yer alan ön bildirim rejimi altında öngörülen kırk sekiz
saat öncesinden ve çalışma saatleri içinde ilgili mülki idari amirliğe
bildirim yükümlülüğü kendiliğinden ya da aniden gelişen barışçıl
toplantı ve gösteri yürüyüşlerini neredeyse imkânsız kılmaktadır.
Kaldı ki bu şekilde gerçekleşen toplantı ve gösteri yürüyüşünün yasa-
dışı sayılması da kanun kapsamında mümkün kılınmıştır.
Demokratik bir tepki olarak anılan özgürlüğün kullanımına kamu
düzeni ve güvenliği yahut başkalarının hak ve özgürlüklerine halel
gelmemesi amacıyla kanunla getirilen sınırlamalar her durumda
katı ve pozitivist bir yorumla mı uygulanmalıdır?
56
Bu soruya ilişkin
olarak Yargıtay ve Anayasa Mahkemesi’nin cevapları hayır şeklinde
olacaktır: Ani toplantılar barışçıl olduğu sürece söz konusu özgürlük
sınırlamaya maruz kalmamalıdır şeklinde geniş bir yorum yolu ter-
cih etmişlerdir. Gerçekten de Yargıtay 2010 tarihli bir kararında: “
Yasa
Tasarısını protesto etmek ve sırf demokratik tepki ortaya koymak için basın
açıklaması yapmak üzere Ankara Üniversitesi Cebeci Kampüsünde toplanan
yaklaşık 100 kişilik grubun, ellerinde suç oluşturmayan bazı pankartlar taşı-
yarak marşlar ve sloganlar eşliğinde kaldırım üzerinden Kolej kavşağına kadar
yürüdüğü, kavşakta ellerindeki pankart ve flamaları açıp Kızılay istikametine
55
Guidelines on Freedom of Peaceful Assembly, Second Edition, OSCE/ODIHR,
Warsaw/Strasbourg, 04.06.2010, s.33.
56
Engin Fırat, Toplanma Özgürlüğü ve Sınırları – Toplumsal Olaylara Müdahalenin
AİHS Madde 3 Kapsamında Değerlendirilmesi, TAAD, Yıl:5 Sayı:19, 2014, s. 756.