Dergi 128

417

TBB Dergisi 2017 (128)

Yavuz YAYLA

denin 1. fıkrasının atıf yaptığı ve “Yetkili makam gerektiğinde, varsa

ilgili işveren ve işçi örgütlerine danıştıktan sonra özel ve önemli uy-

gulama sorunlarının çıktığı sınırlı istihdam ve çalışma kategorilerini

bu sözleşmenin uygulama alanı dışında tutabilir.” şeklinde düzenle-

nen 4. madde ile “Yetkili makam, varsa ilgili işçi ve işveren örgütleri-

ne danıştıktan sonra, Sözleşmenin 2. maddesinin öngördüğü çalışma

ya da istihdam yasaklarına sanatsal faaliyetlere katılma gibi amaçlar

için münferit çalışma izinleri vermek suretiyle istisnalar getirebilir.”

biçimde yazılan 8.madde böylece en başta belirlenen 15 yaş sınırına

daha aşağı yönde esneklik sağlanabileceğini öngörmektedir.

Ülkemizde 27.06.2001 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak

yürürlüğe giren 17.06.1999 tarihli ve 182 Sayılı ILO En Kötü Biçim-

lerdeki Çocuk İşçiliğinin Yasaklanması ve Ortadan Kaldırılmasına

İlişkin Acil Eylem Sözleşmesi’nin 2. maddesi “Sözleşmenin amaçları

bakımından ‘çocuk’ terimi 18 yaşın altındaki herkese uygulanır.”

şeklindedir. Sözleşmenin amaçları bakımından “en kötü biçimlerdeki

çocuk işçiliği”nin söz konusu olduğu faaliyet alanları ise şu şekildedir:

“çocukların alım-satımı ve ticareti, borç karşılığı veya bağımlı olarak

çalıştırılması ve askeri çatışmalarda çocukların zorla ya da zorunlu

tutularak kullanılmasını da içerecek şekilde zorla ya da mecburî ça-

lıştırılmaları gibi kölelik ve kölelik benzeri uygulamaların tüm biçim-

lerini; çocuğun fahişelikte, pornografik yayınların üretiminde veya

pornografik gösterilerde kullanılmasını, bunlar için tedarikini ya da

sunumunu; çocuğun özellikle ilgili uluslararası anlaşmalarda belir-

tilen uyuşturucu maddelerin üretimi ve ticareti gibi yasal olmayan

faaliyetlerde kullanılmasını, bunlar için tedarikini ya da sunumunu;

doğası veya gerçekleştirildiği koşullar itibariyle çocukların sağlık, gü-

venlik veya ahlaki gelişimleri açısından zararlı olan işi kapsar.”

Çocuk işçiliğinin uluslararası düzeyde de yakından takip edilme-

si gereken bir konu olarak gören ILO, 1991 yılından itibaren bu konu

ile ilgili olarak çalışmalara başlamış ve 1992 yılında “Çocuk İşçiliği-

nin Sona Erdirilmesi Uluslararası Programı (IPEC)”nı başlatmıştır.

Türkiye’nin de ilk imzacılarından olduğu IPEC iki farklı hedef belir-

lemiştir; uzun vadeli asıl hedefi çocuk işçiliğine son vermek, kısa ve

ÇSGB, a.g.e., s. 300.