Dergi 128

419

TBB Dergisi 2017 (128)

Yavuz YAYLA

herhangi bir genç kişiyi ifade etmektedir. Direktif madde 3’de yaptığı

bu tanımlamalar çerçevesinde, gençlerin maruz kaldığı tehlikeli iş ya-

sakları (madde 7) ve çalışma zamanlarını (madde 8) belirlemiştir.

B) Türkiye’deki Düzenlemeler

Türkiye Cumhuriyeti’nin 1923 yılında kuruluşundan bu yana ço-

cukların sömürüden korunması her zaman ulusal gündemin ön pla-

nında olmuştur.

Ülkemizde çocuk istihdamı ve çocuk işçiliği konu-

sunda çıkarılan en temel yasal düzenlemeler aşağıda ele alınmaktadır.

1982 Anayasası’na göre “Devlet, her türlü istismara ve şiddete kar-

şı çocukları koruyucu tedbirleri alır.” (madde 41) ve “Kimse, yaşına,

cinsiyetine ve gücüne uymayan işlerde çalıştırılamaz. Küçükler ve

kadınlar ile bedeni ve ruhi yetersizliği olanlar çalışma şartları bakı-

mından özel olarak korunurlar.” (madde 50) düzenlemeleriyle çocuk

istihdamı ve sömürüsü engellenerek anayasal güvence sağlanmıştır.

1590 sayı ve 06.05.1930 tarihli Umumi Hıfzıssıhha Kanunu

’nun

173. maddesine göre “On iki yaşından aşağı bütün çocukların fabrika

ve imalathane gibi her türlü sanat “müesseseleriyle maden işlerinde

amele ve çırak olarak istihdamı memnudur.” ve “On iki yaş ile on altı

arasında bulunan kız ve erkek çocuklar günde azami sekiz saatten

fazla çalıştırılamaz.”

Umumi Hıfzıssıhha Kanunu’ndan sonra çıkan İş Kanunu ile as-

gari yaş on beşe çıkarılmıştır. Buna göre 4857 sayılı İş Kanunu’nun 71.

maddesinin 4. fıkrasında genç işçi “onbeş yaşını tamamlamış, ancak

onsekiz yaşını tamamlamamış” kişiler olarak tanımlanmıştır. Ayrıca

06.04.2004 tarihli Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları

Hakkında Yönetmelik’de ise 4857 sayılı İş Kanunu ile benzer şekilde

genç işçi “15 yaşını tamamlamış, ancak 18 yaşını tamamlamamış kişi-

yi” ve çocuk işçi “14 yaşını bitirmiş, 15 yaşını doldurmamış ve ilköğre-

timini tamamlamış kişiyi” (madde 4) ifade etmektedir.

Çocuk işçiliği ile ilgili olarak daha kapsamlı bir değerlendirme için bkz. Hande

Bahar Aykaç, “Hukuksal Açıdan Çocuk ve Genç İşçiliği”,

TBB Dergisi

, Ankara,

2016, sayı. 116, s. 335-386 ve Fevzi Demir, “Çalışma Hayatında Çocukların Ko-

runması”,

Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi

, Cilt 12, Özel S. 2010, s.

547-577.

ILO, The End of Child Labour: Within reach, Geneva, 2006, s.12.