Dergi 128

485

TBB Dergisi 2017 (128)

Fatih KESKİN

pazarın açılımını güvence altına almadır…Neoliberal dönüştürülmüş

kapitalizm devletin uluslararasılaştırılması ve politikanın özelleştiril-

mesi kitlesel eğilimiyle tanımlanmaktadır.

Bu savın kökeni, ilk kez Fransız Devrimi’nin sol kanadı tarafından

ifade edilen ve sonraki yıllarda derinleştirilen politik demokrasinin

toplumdan ayrıldığı ve bunun sonucunda sermaye sahiplerinin kendi

özgül çıkarlarını genel yararmış gibi sundukları savına dayandırıl-

mıştır.

Ne yazık ki demokrasi, insanların içtenlikle kendi meselesi olarak

deneyimledikleri, kendilerini politik sürecin öznesi olarak kavradık-

ları bir biçimde yerleşmemiştir. Halkın kendisiyle özdeş, olgunluğu-

nun bir ifadesi ve kişisel çıkarın genelin çıkarıyla bütünleşmesi olarak

değil (...) diğerleri arasında bir sistem olarak kabul edilmiştir.

Kapitalist toplumsal biçim ve onun üretim ilişkileri liberal de-

mokrasinin temelini ve sınırını oluştururken, kapitalizmle demokrasi

arasındaki çelişkiler zaman içerisinde giderilememekte ve demokrasi-

nin krizine yol açmaktadır.

Geç kapitalizm teorisyenlerinin de vur-

guladıkları üzere, kriz ekonomik düzlemde bir biçimde kontrol altına

alınabilmektedir ancak bütün yük politik alana yığılmaktadır.

yığılmanın parlamenter demokrasi açısından anlamı ise demokratik

ulus devlette politik aktörlerin süregelmekte olan güven kaybına yurt-

taşların politik eylemlerdeki etkisizliğinin eşlik etmesidir.

Bununla birlikte aynı kriz sürecinde parlamenter kurumların is-

tikrarı ve yurttaş katılımının artması gibi olumlu gelişmeler de ya-

şanmaktadır. Bu gelişmeler parlamenter demokrasinin aşınmasına

yönelik eleştirel söylemlere karşı eğilimleri ifade etmekte, demokrasi

istencine vurgu yapmaktadır. Yeni toplumsal hareketler ve bazı par-

Joachim Hirsch, “Das Ende der liberalen Demokratie”, linksnetz, 2005, s. 1.

Demirović, 2013, s. 198.

Theodor W. Adorno, “Was bedeutet: Aufarbeitung der Vergangenheit”, Gesam-

melte Schriften, Bd 10. 2, Frankfurt/M., 1977, s. 559.

Bettina Lösch, “Die neoliberale Hegemonie als Gefahr für die Demokratie”, Kritik

des Neoliberalismus, VS Verlag für Sozialwissenschaften, Wiesbaden, 2007, s.174.

Jürgen Habermas, Legitimationsprobleme im Spatkapitalismus, Suhrkamp,

Frankfurt am Main, 1973, s. 58, 59.

Michael Hardt/Antonio Negri, War and Democracy in the Age of Empire, Pengu-

in Books, 2005.