Dergi 128

490

Temsili Demokrasinin Krizi ve Alternatif Politik Model Arayışı Olarak “5 Yıldız Hareketi”

tif programların sunulamaması, büyük partilerin küresel ekonomi ve

neoliberal rekabetçi politikalar karşısında farklı seçenekler üreteme-

mesi her türden katılımı olumsuz etkilemektedir.

Neoliberalizmin “girişimci özne” vurgusu kamusal politikalara

ilgi duyan ve bu ilgisini eyleme döken “yurttaş” kimliğini silikleşti-

rirken, bu amaçla yönetmenin yeni biçimlerinin de gelişimini sağla-

mıştır.

Bütünsel olarak söz konusu olan sivil toplumun ve devletin ge-

nişleyen ekonomikleştirilmesidir. Devlet ancak etkilenebilir hizmet

ajansı olarak görünmekte ve liberal demokrasinin temeli sayılan “dev-

letle” “toplum” arasındaki karşıtlık düzeltilmekte. Geleneksel politik

teoride sivil toplum kavramı göreceli olarak bağımsız toplumsal öz

örgütlenmeler alanıyla ilişkiliydi. Günümüzde bu ayrım ve onunla

birlikte “yurttaş” figürü kaybolmakta. Bu da toplumsal öznelliğin ka-

rakteristiğindeki büyük değişimle bağlantılıdır. Kendini başarıyla öne

sürebilen, özerk hisseden ve kolektif güvencelerden vazgeçen özne

olarak girişimciler örnek şahsiyet haline gelmekte. Pazar davranışı ai-

leden okullara ve üniversitelere kadar bütün yaşam alanlarının içine

sızmakta. “Kendinin girişimcisi” olarak birey, yalnızca kendi emeği-

nin değerlendirilmesinde değil, toplumsal ilişkilerde temel figür kabul

edilmekte. Böylelikle postfordist öznellik koşulları ve onunla bağlan-

tılı olarak yeni ideolojik meşruluk stratejileri aracılığıyla karakterize

edilen disipline etme ve denetleme gerekliliğine doğru kesin geçişle

birlikte “zorlamayla” “uzlaşının” birleşimi olan “yönetmenin” yeni bir

biçimi gelişmektedir. Fordizmle karşılaştırıldığında “disiplin”den

ken-

dini disipline etme

denetleme toplumuna

doğru bir geçiş eğilimi tespit

edilebilir. Toplumsal uzlaşı ve biraradalık artık yalnızca bürokratik

disiplin, bağlılık, ahlaki değerlendirme ve baskıcı tehdit aracılığıyla

değil, tersine “girişimci” bireylerin egemen pazar ve rekabet meka-

nizmaları çerçevesinde ürettikleri kendini gerçekleştirme ve kendini

şekillendirme çağrısıyla gerçekleştirilmektedir.

Doğal olarak politik katılım sorunsalı demokrasi kavramının dik-

kate değer farklı yorumlarını türetmiştir. Dolayısıyla artık daha sık

Wolfgang Merkel, Demokratie und Krise, VS Verlag für Sozialwissenschaften, Wi-

esbaden, 2015, s. 475-479.

Hirsch, 2005, s. 2-3.