230 / 405
KİRA TESPİT DAVASI VE ESASLARI
DECLARATORY JUDGMENT ACTION
FOR RENTAL AND THE ELEMENTS OF IT
Gizem KILIÇ ÖZTÜRK*
Özet:
Kira sözleşmelerinde taraflar, kira bedelini sözleşme
özgürlüğü prensibi çerçevesinde serbestçe belirleyebilirler. Kira
bedelinin serbestçe belirlenmesi, kira sözleşmesinin kurulması sı-
rasında söz konusu olmaktadır. Buna karşılık, sözleşmenin devamı
sırasında sözleşmenin zayıf tarafını korumak amacıyla, Türk Borçlar
Kanunu’nda kira bedelinin belirlenmesine bazı sınırlamalar getiril-
miştir.
İlk olarak kira sözleşmesinin taraflarının, üretici fiyat endeksi
oranından daha yüksek bir artış oranı belirlemesi mümkün değildir.
Sözleşmenin tarafları kira bedeli için artış oranı belirlememişse, ha-
kim hakkaniyet esasına göre yine üretici fiyat endeksi çerçevesinde
kira bedelini belirlemektedir. Son olarak, Türk Borçlar Kanunu’nda
kira sözleşmesinin taraflarının kira artış oranı üzerinde anlaşıp anlaş-
madığından bağımsız olarak belli sürelerde kira bedelinin belirlene-
bileceği düzenlenmiştir. Buna göre, beş yıllık kira sürelerinde hakim
belirli esaslara göre kira bedelini tespit eder. Bu esaslar, üretici fiyat
endeksi oranı, kiralananın durumu ve emsal kira bedelleridir.
Bu çalışmada, kira bedelinin belirlenmesine yönelik sınırlamalar
ile kira tespit davası incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler:
Kira Sözleşmesi, Kira Bedeli, Kira Bedelinin
Belirlenmesi, Üretici Fiyat Endeksi, Emsal Kira Bedeli, Kira Tespit Da-
vası
Abstract:
Interested parties of a tenancy agreement can deter-
mine rental fee freely within the principle of contractual liberty. De-
termining the rental fee freely is discussed during the establishment
of rental contract. On the other hand, Turkish Code of Obligations
has brought some limitations to rental fee in order to protect the
weaker party of the contract.
Firstly, it is not possible for the parties of tenancy agreement
to set a higher growth rate for rental fee than the rate of the pro-
ducer price index. If the parties of contract do not determine the
growth rate of rental fee, the judge determines the rent on equitab-
le basis within the framework of the producer price index. Finally,
*
Arş. Gör., Uludağ Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı