233 / 405
232
Kira Tespit Davası ve Esasları
özgürlüğü prensibini sınırlamıştır.
6
Konut ve çatılı işyeri kiralarında
TBK’nin 347. maddesine göre, sözleşme belirli süreli olsa dahi,
7
sürenin
sonunda kendiliğinden son bulmamakta; kiracı süre bitiminden en az
onbeş gün önce bildirimde bulunmadıkça sözleşme aynı koşullarla bir
yıl için uzatılmış sayılmaktadır. Bu hüküm gereğince belki de yıllarca
sürecek olan kira sözleşmesinde, tarafların başlangıçta belirlediği kira
bedelinin sabit kalması beklenemez. Dolayısıyla bu durumun istisna-
sını, enflasyon olgusu karşısında bütün süre boyunca aynı kalması
mümkün olmayan kira bedeli oluşturmaktadır.
8
Kira sözleşmesinin
sürekli edimli bir sözleşme olması ve sözleşmenin sona ermesinin be-
lirli şartlarda mümkün olması sebebiyle; zaman içerisinde çeşitli kıs-
taslara göre değişecek olan kira bedelinin belirlenmesi sorunu ortaya
çıkmaktadır. İsviçre hukukunda, kiraya verenin belirli şekil kuralları-
na uyarak kira bedelini tek taraflı olarak artırma hakkı bulunmasına
karşılık, Türk hukukunda kiraya verene kira bedelini tek taraflı olarak
artırma hakkı tanınmamıştır.
9
Kira bedelinin hangi miktarda artırıla-
cağı hakkında sözleşmenin tarafları arasında bir anlaşmaya varılama-
dığı takdirde, kira parasının belirlenmesi, başka bir ifadeyle kira tespit
davası açılmalıdır.
10
II. KİRA BEDELİNİN BELİRLENMESİNE İLİŞKİN YASAL
DÜZENLEMELER
A. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu Öncesi Dönem
Türk hukukunda kira bedelini sınırlayan ve kiralayan ile kiracı
arasındaki ilişkileri düzenleyen ilk Kanun “Sükena İçin İcar ve İsticar
Olunan Mahallerin İcar Bedelatı Hakkında Kanun” olup söz konusu
düzenleme Birinci Dünya Savaşı içinde kabul edilip kısa bir süre yü-
rürlükte kalmıştır. Daha sonra 818 sayılı BK’nin yürürlüğe girmesi ile
taraflar sözleşme özgürlüğünün sınırları dahilinde kira bedelini ser-
6
Özge Öncü, “6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’na Göre Kira Bedelinin Belirlenme-
si”, İzmir Barosu Dergisi, Yıl: 77, Sayı: 2, Mayıs 2012, ss. 300- 348, s. 300.
7
Sözleşmenin belirsiz süreli olması halinde de kiracının her zaman, kiraya verenin
ise kiranın başlangıcından on yıl sonra sözleşmeyi sona erdirme imkanı vardır.
8
Murat İnceoğlu, Kira Hukuku, C.2, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2014, s. 122.
9
Zevkliler- Gökyayla, s. 213.
10
Zevkliler- Gökyayla, s. 213; Hasan Erdoğan, Tahliye Kira Tespiti Kira Alacağı ve
Tazminat Davaları, Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 2. Baskı, Ankara: Adalet,
2010, s. 1371.