Dergi 129

231

TBB Dergisi 2017 (129)

Gizem KILIÇ ÖZTÜRK

I. GENEL OLARAK

Kira sözleşmesi, TBK’nin 299. ve 357. maddelerinde de açıkça ifade

edildiği gibi ivazlı bir sözleşmedir ve bu ivaz parayla ödenmektedir.

Kira sözleşmesinin ivazlı nitelikte olması nedeniyle; kiracının kira ko-

nusunu kullanımının karşılığını oluşturan kira bedelinin

belirlenme-

si, hukuki bir mesele olarak ortaya çıkmaktadır. Konut ve çatılı işyeri

kiralarında sözleşmenin başlangıcında kira bedeli, sözleşme özgürlü-

ğü prensibi gereği, sözleşmenin taraflarınca serbestçe belirlenebilir.

Kira sözleşmesinin kurulması sırasında, kira bedelinin taraflarca be-

lirlenmesine yönelik TBK’nin 299 ve 313. maddelerinde herhangi bir

sınırlama olmamasına karşılık; taraflara bu konuda tanınan serbesti-

nin sözleşme özgürlüğünün sınırlarına uyması gerektiği şüphesizdir.

Dolayısıyla kira sözleşmesinin tarafları, kira bedelini, irade sakatlığı

ve aşırı yararlanma hükümleri ile ahlaka ve hukuka aykırı olmamak

kaydıyla serbestçe belirleyebilirler.

Kira bedelinin belirlenmesine ilişkin sözleşme serbestisi, kira söz-

leşmesinin başlangıçta belirlenmesine ilişkindir. İzleyen kira dönem-

lerinde kira bedelinin belirlenmesinde TBK, konut veya çatılı işyeri

ihtiyacı içinde olan ve kira sözleşmesinin zayıf tarafı olan kiracıyı

ko-

rumak için bir takım sınırlandırmalar getirmiş ve bir bakıma sözleşme

İvaz unsuru, kira sözleşmesini ödünç sözleşmesinden ayırıcı niteliktedir, Haluk

Tandoğan, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, C. I/2, Üçüncü Tıpkı Basımdan

Dördüncü Tıpkı Basım, İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2008, s. 14; Aydın Zevkliler- K.

Emre Gökyayla, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 13. Bası, Ankara: Turhan

Kitabevi, 2013, s. 211; Nihat Yavuz, Türk Kira Hukuku Uygulamada ve Öğretide

Kira Parasının Tespiti Davasının Esasları, C. 1, Ankara: Yetkin, 2003, s. 98.

Mülga 818 sayılı BK m. 248’ de kira karşılığı edim için “ücret” kelimesi kulla-

nılmıştı. Ücret hizmet karşılığı verilen değeri ifade ettiğinden, TBK’ de “bedel”

teriminin kullanılmasının isabetli olduğu yönünde bkz. Mustafa Özdoğan- Tuba

Oymak, Kira Genel Hükümler Konut Ve Çatılı İşyeri Kirası Tahliye, Ankara: Bilge

Yayınevi, 2013, s. 24.

Fikret Eren, Borçlar Hukuku Özel Hükümler, Ankara: Yetkin, 2014, s. 424; Murat

Aydoğdu- Nalan Kahveci, Türk Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri (Sözleşme-

ler Hukuku), Gözden Geçirilmiş ve Yenilenmiş 2. Bası, Ankara: Adalet Yayınevi,

2014, s. 602; Fahrettin Aral- Hasan Ayrancı, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkile-

ri, Genişletilmiş 9. Baskı, Ankara: Yetkin, 2012, s. 214; Efrail Aydemir, Yeni Türk

Borçlar Yasasına Göre Kira Hukuku, Güncellenmiş 3. Baskı, Ankara: Seçkin, 2014,

s.255.

Eren, s. 424.

Mustafa Alper Gümüş, “Yeni” 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’na Göre Kira Söz-

leşmesi, İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2012, s. 60.