Dergi 129

236

Kira Tespit Davası ve Esasları

verdiği çeşitli içtihatlar ile doldurulmaya çalışılmıştır.

TBK öncesi dönem ve Yargıtay uygulaması kira bedelinin belir-

lenmesindeki esaslar başlığında tekrar inceleneceğinden; burada yasal

düzenlemelerle ilgili genel çerçeveyi belirtmekle yetiniyoruz.

B. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu Dönemi

Anayasa Mahkemesi’nin verdiği iptal kararı sonrasında oluşan

kanun boşluğunun, uygulamada kabul edilen esaslar göz önünde tu-

tularak, yasal bir düzenlemeye kavuşturulması amaçlanmış

ve 6098

sayılı TBK’nin 344. maddesi ile kira bedelinin belirlenmesine ilişkin

esaslar tespit edilmiştir. TBK m. 344 gerek 818 sayılı BK gerekse 6570

sayılı GKHK’de düzenlenmemiş olan yeni bir hükümdür.

TBK’nin 344. maddesinde kira bedelinin belirlenmesinin esasları

düzenlendikten sonra, “Dava açma süresi ve kararın etkisi” kenar baş-

lıklı 345. maddesinde kira bedelinin belirlenmesine ilişkin açılan kira

tespit davası düzenlenmiştir.

boşaltma davası açılabilir.

b) Anayasa Mahkemesinin iptal kararı ile 6570 sayılı Yasa’nın 9. maddesinde ayrı

tutulan ve kira paralarının belirtilmesine ilişkin bulunan sınırlandırma hükümleri

ortadan kalkmış, bu maddedeki istisna ile ilgili kısmın uygulama yeri kalmamış

olduğundan ve iptal kararı geriye doğru yürütülemeyeceğine göre kira sözleşme-

lerinde kiracıya karşı değişiklik yapılamayacağı yolundaki yasa hükmü kira para-

sı hakkında dahi uygulanır ve kiralayan artık sözleşmede belirtilen kira parasının

arttırılmasını isteyemez. 11. madde uyarınca kira sözleşmesi kira parasına ilişkin

hükümle beraber, aynı şartlarla bir yıl uzar.

c) 6570 sayılı Yasa’nın 2 ve 3.maddeleri ortadan kalkmış ve ortada bir sınırlandır-

ma kalmamış olduğundan 11. madde kira parası için uygulanamaz. Yeni dönem

için kiralayan kira parasını serbestçe belirtir. Ancak, bu hal hakkın gayrı ızrar

eden kötüye kullanılması niteliğinde olup Medeni Kanunun 2. maddesine aykırı

düşeceğinden, kiralayanın mahkemeye başvurarak açacağı tespit davası ile yeni

dönem için kira parasını belli ettirmesi lazımdır.

d) Anayasa Mahkemesi kararıyla 6570 sayılı Kanun’da bir boşluk meydana gel-

diğinden Medeni Kanunun 1. maddesi uyarınca hâkimin kendisi yasa koyucu ol-

saydı bu olaya dair nasıl bir kural koyacak idi ise, ona göre işi çözmesi gerekir.

Buna göre de yeni döneme ait kira parasının mahkemece tayin edilmesi lazım-

dır.”, Yargıtay İBK, T. 18.11.1964, E. 1964/2, K. 1964/4, Kazancı İçtihat Bankası,

(erişim tarihi: 29.02.2016)

Murat İnceoğlu- Ece Baş, “Türk Borçlar Kanunu Uyarınca Kira Parasının Belir-

lenmesi”, Prof. Dr. Şener Akyol’a Armağan, İstanbul: Filiz Kitabevi, 2011, s. 523;

Kaya, s. 174.

Madde Gerekçesi; Kira bedellerini yasal düzenleme ile dondurma yöntemi yerine

mevcut uygulamanın daha bir süre devam etmesi yolunun tercih edilmesi gerek-

tiği yönünde bkz., Kılıçoğlu, s. 77.