259 / 405
258
Kira Tespit Davası ve Esasları
TBK’nin 344. maddesi ile kira bedelinin belirlenmesi sorunu yasal
dayanağa kavuşmuştur. Buna göre, konut ve çatılı işyeri kiralarında ta-
raflar üretici fiyat endeksi oranından yüksek olmamak koşulu ile kira
sözleşmesinde artış oranı belirleyebilirler. Sözleşmenin tarafları artış
oranı belirlememişler ise, hakim hakkaniyet esasına göre, fakat üre-
tici fiyat endeksi oranından yüksek olmamak koşulu ile kira bedelini
belirler. Tarafların kira bedeli konusunda anlaşma yapıp yapmadığına
bakılmaksızın, kira parasının belirleneceği zaman dilimi olarak ise
yasada beş yıllık süre öngörülmüştür. Buna göre, taraflar kira bedeli
artış oranı belirlememiş bile olsalar beş yılın sonunda, taraflar kira
bedelinin tespitini talep edebileceklerdir. Bu halde, kira bedeli hakim
tarafından üretici fiyat endeksindeki artış oranı, kiralananın durumu
ve emsal kira bedelleri göz önünde tutularak hakkaniyete uygun bi-
çimde belirlenecektir.
Kira bedelinin belirlenmesi için, kira tespit davasını kiralayan,
malik veya kiracı açabilir. TBK m. 345’e göre, kira tespit davası kira
sözleşmesi devam ettiği sürece her zaman açılabilir. Buna karşılık, kira
bedelinin tespiti için açılacak davada, kararın etkisi bakımından da-
vanın açılacağı zaman önem taşımaktadır. Kira tespit davası, yeni kira
dönemin başlangıcından en geç otuz gün önceki bir tarihte açılırsa ya
da kiraya veren tarafından bu süre içinde kira bedelinin artırılacağına
ilişkin olarak kiracıya yazılı bildirimde bulunularak izleyen yeni kira
dönemi sonuna kadar açılırsa; mahkemece belirlenecek kira bedeli, bu
yeni kira döneminin başlangıcından itibaren uygulanacaktır. Bu süre-
lere uygun şekilde açılmadığı takdirde, kira bedelinin belirlenmesine
ilişkin karar bir sonraki kira döneminde uygulanabilecektir.
Kaynakça
Aral Fahrettin - Hasan Ayrancı, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, Genişletilmiş 9.
Baskı, Ankara: Yetkin, 2012.
Aydemir Efrail, Yeni Türk Borçlar Yasasına Göre Kira Hukuku, Güncellenmiş 3. Bas-
kı, Ankara: Seçkin, 2014.
Aydoğdu Murat - Nalan Kahveci, Türk Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri (Sözleş-
meler Hukuku), Gözden Geçirilmiş ve Yenilenmiş 2. Bası, Ankara: Adalet Yayı-
nevi, 2014.