Dergi 130

177

TBB Dergisi 2017 (130)

Recep DOĞAN

Kadınlar ve erkekler biyolojik cinsiyetleriyle ilişkili olarak da zul-

me veya şiddete maruz kalabilir. Örneğin politik görüşleri sebebiyle

bir erkek üreme organlarına elektrik akımı verilmesi suretiyle şiddete

maruz kalabilir, burada kişiye sırf erkek olduğu için şiddet uygulan-

mamakta, politik görüşleri nedeniyle zulmedilmektedir. Yine etnik

veya dini sebeplerle yaşanan iç çatışmalarda, kadınlar tecavüze veya

tacize maruz kalabilir. Bu durumda da yine kadınlar sırf kadın olduk-

ları için değil, farklı bir dine veya etnik kökene mensup oldukları için

ve fakat cinsiyetleri ile ilişkili bir yöntem ile zulme uğramaktadır.

Her ne kadar başvuruların tümünde sığınma/iltica talepleri kabul

edilmese de bazı şiddet türlerinin, toplumsal cinsiyete dayalı şiddet

türleri olduğu genel olarak kabul edilmektedir. Bu bağlamda, baskı-

ya dayalı doğum kontrolü, kürtaj, kısırlaştırma ve nüfus planlaması

uygulamaları, kadın hakları savunucularına yönelik şiddet, baskıya

dayalı ve kadının itirazına rağmen uymak zorunda olduğu kadın

sünneti, zorla evlendirme, berdel, kumalık ve çok eşlilik gibi adet ve

gelenekler ile namus/töre cinayetleri, LGBTI kişilere cinsel tercihleri

nedeniyle yöneltilen şiddet, seks köleliği, fuhuş amacıyla kadınların

alınıp satılması ve ticareti, kadınları temel hak ve özgürlüklerden yok-

sun bırakmayı amaçlayan baskıcı ve ayrımcı kültürel normlar ile bun-

lara uyulmaması halinde verilen orantısız cezalar, toplumsal cinsiyete

dayalı şiddet halleri olarak kabul edilmektedir.

Toplumsal cinsiyete dayalı şiddet nedeniyle sığınma [iltica] hakkı-

na ilişkin olarak verilmiş en önemli karar ise İngiliz Lordlar Kamarası

tarafından verilen

Fornah

kararıdır. Bu davada 28 yaşındaki Sierra

Leone vatandaşı

Zainab Esther Fornah

ülkesine geri dönmesi halinde

kadın sünnetine (FGM) tabi tutulacağını iddia etmiştir. Lordlar Ka-

marası daha önceden

Islam and Ex Parte Shah

kararındaki gerekçeler ile

1951 Sözleşmesi’ni bu kez toplumsal cinsiyet farklılıklarına duyarlı bir

şekilde yorumlamış ve kararını oy birliği ile vermiştir.

Bu davada mahkeme, Sierra Leone’de

Krio

olarak bilinen eski

bir etnik koloni dışında tüm etnik gruplarda sünnet uygulamasının

yaygın olarak bulunduğunu, dolayısıyla sünnet uygulayan ve uygu-

Fornah v Secretary of State for the Home Department [2006] UKHL 46.Bkz. http://