271 / 457
270
Vergi Hukukunda Tekerrür ve Tarhiyat Öncesi Uzlaşma ile İlişkisi
hakkuk fişinin hukuki esası VUK madde 25’te düzenlenmiştir. Buna
göre tahakkuk fişi ile beyana dayanan vergiler tarh ve tahakkuk etti-
rilmektedir. Tahakkuk fişi tarhı içerdiğine göre, ceza kesmeyi de içer-
diği düşünülebilir. Ancak beyana dayanan vergiler için uygulanan
VUK madde 25’in, tarhiyat öncesi uzlaşma açısından nasıl uygulana-
bileceği sorunu ortaya çıkmaktadır. Zira, beyana dayanan tarhta bile
usul hükümlerini ayrıntılı olarak düzenleyen kanun koyucu, tarhiyat
öncesi uzlaşmada bu şekilde bir düzenleme yapmamış, yönetmelik-
te de söz konusu husus açıklığa kavuşturulmamıştır. Kaldı ki VUK
madde 25’te vergi cezası ve cezanın kesilmesi ile ilgili de bir düzen-
leme de bulunmamaktadır. Tekerrür hükümlerinin uygulanması için
kanunun aradığı şart olan cezanın kesilmesi, sadece VUK madde 364
ve devamı maddelerde düzenlenmiştir. Tutanağın imzalanması du-
rumunda ceza kesilmiş sayılacaksa, bu da kesinleşmede olduğu gibi
ayrıca düzenlenmelidir.
Doktrinde, konu ile ilgili detaylı bir çalışma bulunmamakla bir-
likte genel olarak uzlaşılan cezaların kesinleştiği vurgulanarak, teker-
rür hükümlerinin uygulanmasında ilk ceza olarak dikkate alınacağı
düşünülmektedir.
75
KARAKOÇ, uzlaşma görüşmelerinde cezaların
tamamen silinmesi durumunda, cezalar açısından kesilip kesinleşme-
nin gerçekleşmeyeceğini vurgulayarak, üzerinde uzlaşılan ve ödenen
ceza için kesilme ve kesinleşmenin söz konusu olduğunu dolaylı ola-
rak belirtmiştir.
76
Yargı kararlarına bakıldığında, Danıştay 4. Dairesi’nin bir
kararında,
77
Danıştay Savcısı, tarhiyat öncesi uzlaşma sağlanması du-
rumunda tarh edilmiş bir vergiden söz edilemeyeceği yönünde görüş
bildirmiştir. Bununla birlikte aynı daire, 16.05.2016 tarihli kararında,
2003-2006 yılların arasında tarh edilmesi ve kesilmesi öngörülen ce-
75
Karakoç, Vergi Ceza Hukuku, s. 113; Şenyüz, Vergi Ceza Hukuku, 5. Baskı, s. 235;
Edizdoğan – Taş – Çelikkaya, s. 37.
76
Karakoç, Vergi Ceza Hukuku, s. 113.
77
Dan. 4D, 27.10.1989, 1989/291E, 1989/3726K:
“Danıştay Başsavcısı’nın Düşüncesi:
Olayda, tarhiyat öncesi uzlaşma sağlanmış olduğuna göre ortada henüz “tarh
edilmiş” bir vergi bulunmamaktadır.”
Aktaran: Mehmet Gültekin; “Tarhiyat Öncesi Uzlaşma ve Gecikme Faizi”, Vergi
Sorunları Dergisi, S. 55, 1991 Temmuz – Ağustos, s. 1.