435 / 457
434
Güney Çin Denizi Tahkiminde Hakemlik Mahkemesi’nin İnsanlığın Ortak Mirası ...
na ilişkin bir tespit yapmadan, sadece bunların altında bulunan yapı-
ların hukuken ne olduğunu değerlendirmiştir. Her ne kadar Hakemlik
Mahkemesi kararında, yapay ada meselesini öne çıkarmasa da arazi
ıslahı ve modifikasyona tabi tutulan adasal yapıların önceki doğal ve
çıplak halleri ile değerlendirilmesi gereğine yaptığı vurgu ile bu so-
nucu sağladığı açıktır. Yine de Hakemlik Mahkemesi’nin doğrudan
yapay adalara ilişkin tespitler yapması, uluslararası hukuk doktrin
ve uygulaması açısından yol gösterici olabilirdi. Fakat kararda yapay
ada, tesis ve yapılara fazlaca yapılacak vurgunun, zaten karışık olan
uyuşmazlık ve kararı iyice içinden çıkılmaz hale getirmesi ihtimali de
gözden uzak tutulmamalıdır.
Hakemlik Mahkemesi, uydu görüntüleri, deniz haritaları ve se-
yir direktifleri gibi delilleri esas alarak, Filipin başvurusunda yer alan
tüm adasal yapıların modifikasyondan önceki durumları çerçevesin-
de, med zamanı suyun üstünde kalıp kalmadıklarını tek tek tespit
etmiştir.
30
Bu değerlendirme faaliyeti neticesi Hakemlik Mahkemesi
şu sonuçları hüküm altına almıştır: Hughes resifi, Güney Gaven resi-
fi, Subi resifi, Mischief resifi ve Second Thomas resifi, doğal durumu
itibariyle cezir zamanı ortaya çıkmakta ve med zamanı su altında kal-
maktadır; buna göre söz konusu yapılar, cezir yüksekliğidir.
31
Buna
karşın, Scarborough sığlığı, Cuarteron resifi, Fiery Cross resifi, John-
son resifi, McKennan resifi ve Kuzey Gaven resifi ise med zamanı su
üstünde kalmaktadır ve med yüksekliğidir.
32
Böylece Hakemlik Mahkemesi, Filipinler’in başvurusunda yer
alan 4 ve 6. başlık altında, cezir yükseklikleri olduklarının tespitini ta-
lep ettiği resiflerin McKennan ve Kuzey Gaven hariç cezir yüksekliği
olduklarını hüküm altına almış, adı geçen iki resifi ise med yüksekliği
olarak kabul etmiştir.
33
Böylece Hakemlik Mahkemesi, insan eliyle yapılan modifikasyon-
dan önceki doğal durumları itibariyle yaptığı değerlendirme neticesi,
cezir yüksekliği olarak tanımladıkları hariç, incelediği diğer adasal
30
Bkz: ‘The South China Sea Arbitration Award’ , para, 314–381.
31
Ibid, para, 383.
32
Ibid, para, 382.
33
Kararın açıklanmasından önce BMDHS düzenlemeleri temelinde ve söz konusu
adasal yapıların özellikleri bağlamında yapılan bir değerlendirmede, Subi resifi,
Mischief resifi, Hughes resifi ve Güney Gaven resifinin cezir yüksekliği olduğu
isabetle vurgulanmıştır. Bkz: Andreeff, s. 898.