

257
TBB Dergisi 2017 (131)
Gökçe KURTULAN
lar Hakkında Yönetmelik’inde
61
tahkim şartlarının kendiliğinden bir
haksız şart olarak kabul edileceğinin hükme bağlandığı görülmekte-
dir:
“Aşağıda yer alan sonuçları hedefleyen veya bu sonuçları doğuran şart-
lar haksız şarttır: (…) n) Tüketicinin özellikle
, hukuki düzenlemelerde ön-
görülmemiş bir hakeme müracaatını öngörmek
, gösterebileceği delilleri
ölçüsüz derecede sınırlandırmak veya mevcut hukuki düzen uyarınca diğer
tarafta olan ispat külfetini tüketiciye yüklemek suretiyle tüketicinin mahke-
meye gitme veya başka başvuru yollarını kullanma imkanını ortadan kaldıran
veya sınırlandıran şartlar (…)”
.
62
Bu durumda artık tüketici ile satıcı/sağlayıcı arasında yapılan söz-
leşmenin önceden müzakere edilmeyen hükümleri arasında yer alan
bir tahkim şartının, bu şartın ayrıca tüketicinin dürüstlük kuralına ay-
kırı bir biçimde aleyhine olup olmadığı değerlendirilmeksizin haksız
şart olduğu kabul edilecek ve tahkim anlaşması kesin hükümsüz ad-
dedilecektir.
Kanımızca TKHK’nin yürürlüğüne ilişkin bu genel geçer düzen-
lemenin isabeti tartışmaya açıktır. Bunun için öncelikle Yönetmelik
hükmünün temelinde yatan Avrupa Birliği düzenlemesine bakmakta
fayda vardır. Tüketici Sözleşmelerindeki Haksız Şartlar Hakkında Yö-
netmelik’inin Ek’inde yer alan bahsi geçen hükmün benzeri, Avrupa
Birliği 93/13 Yönergesi’nin Ek’inde yer alan q bendindeki ifadede yer
almaktadır:
“… excluding or hindering the consumer’s right to take legal
action or exercise any other legal remedy, particularly
by requiring the con-
sumer to take disputes exclusively to arbitration not covered by legal
provisions
…”
Bu ifadeyle kastedilenin ne olduğu açık değildir, bu yüzden “
ar-
bitration not covered by legal provisions
” ifadesinin yorumlanması ge-
rekmektedir. Bu yorum yapılırken Avrupa Birliği Komisyonu’nun
Tüketici Uyuşmazlıklarının Devlet Yargısı Dışında Çözümüne İlişkin
Temel İlkeler başlıklı ve 1998 tarihli tavsiyesi yol gösterici olacaktır.
63
Komisyon, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 6. maddesinde dü-
61
29033 sayılı RG, 17.06.2014.
62
Yönetmelik, Ek-1, m. 1/n:
63
98/257/EC, Commission Recommendation of 30 March 1998 on the principles
applicable to the bodies responsible for out-of-court settlement of consumer dis-
putes.