131

257

TBB Dergisi 2017 (131)

Gökçe KURTULAN

lar Hakkında Yönetmelik’inde

tahkim şartlarının kendiliğinden bir

haksız şart olarak kabul edileceğinin hükme bağlandığı görülmekte-

dir:

“Aşağıda yer alan sonuçları hedefleyen veya bu sonuçları doğuran şart-

lar haksız şarttır: (…) n) Tüketicinin özellikle

, hukuki düzenlemelerde ön-

görülmemiş bir hakeme müracaatını öngörmek

, gösterebileceği delilleri

ölçüsüz derecede sınırlandırmak veya mevcut hukuki düzen uyarınca diğer

tarafta olan ispat külfetini tüketiciye yüklemek suretiyle tüketicinin mahke-

meye gitme veya başka başvuru yollarını kullanma imkanını ortadan kaldıran

veya sınırlandıran şartlar (…)”

Bu durumda artık tüketici ile satıcı/sağlayıcı arasında yapılan söz-

leşmenin önceden müzakere edilmeyen hükümleri arasında yer alan

bir tahkim şartının, bu şartın ayrıca tüketicinin dürüstlük kuralına ay-

kırı bir biçimde aleyhine olup olmadığı değerlendirilmeksizin haksız

şart olduğu kabul edilecek ve tahkim anlaşması kesin hükümsüz ad-

dedilecektir.

Kanımızca TKHK’nin yürürlüğüne ilişkin bu genel geçer düzen-

lemenin isabeti tartışmaya açıktır. Bunun için öncelikle Yönetmelik

hükmünün temelinde yatan Avrupa Birliği düzenlemesine bakmakta

fayda vardır. Tüketici Sözleşmelerindeki Haksız Şartlar Hakkında Yö-

netmelik’inin Ek’inde yer alan bahsi geçen hükmün benzeri, Avrupa

Birliği 93/13 Yönergesi’nin Ek’inde yer alan q bendindeki ifadede yer

almaktadır:

“… excluding or hindering the consumer’s right to take legal

action or exercise any other legal remedy, particularly

by requiring the con-

sumer to take disputes exclusively to arbitration not covered by legal

provisions

…”

Bu ifadeyle kastedilenin ne olduğu açık değildir, bu yüzden “

ar-

bitration not covered by legal provisions

” ifadesinin yorumlanması ge-

rekmektedir. Bu yorum yapılırken Avrupa Birliği Komisyonu’nun

Tüketici Uyuşmazlıklarının Devlet Yargısı Dışında Çözümüne İlişkin

Temel İlkeler başlıklı ve 1998 tarihli tavsiyesi yol gösterici olacaktır.

Komisyon, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 6. maddesinde dü-

29033 sayılı RG, 17.06.2014.

Yönetmelik, Ek-1, m. 1/n:

98/257/EC, Commission Recommendation of 30 March 1998 on the principles

applicable to the bodies responsible for out-of-court settlement of consumer dis-

putes.