131

263

TBB Dergisi 2017 (131)

Pınar ÇAĞLAYAN AKSOY

benzer bir yol izlenmiştir. 2013 yılından itibaren bu konuya ilişkin

olarak verilen beş karardan dördünde Yargıtay bayinin asgari alım

taahhüdünü yerine getirememiş olmasına rağmen,

sağlayıcının geç-

miş yıllara ilişkin ceza koşulu talebinde bulunamayacağı

sonucuna

varmıştır.

I. Yargıtay Kararlarına Genel Bakış

İncelememizin konusunu esas itibariyle Yargıtay HGK’nın … ta-

rihli kararı oluşturmaktadır. Bu kararı ayrıntılı olarak incelemeye geç-

meden önce, 19. Hukuk Dairesi’nin vermiş olduğu dört kararda hangi

hukuki gerekçelerle ceza koşulunun talep edilemeyeceğine hükmetti-

ğinin kısaca açıklanması yararlı olacaktır:

19. Hukuk Dairesi, akaryakıt bayilik sözleşmelerinde asgari alım

taahhüdünün yerine getirilmemesi hali için kararlaştırılmış olan ceza

koşulunu, ifaya eklenen ceza koşulu olarak nitelendirmektedir.

çerçevede Yargıtay, bazı kararlarında ifaya eklenen ceza koşulunu dü-

zenleyen TBK md. 179/ f.2 hükmünden yola çıkmıştır. Bu hükme göre,

ifaya eklenen ceza koşulu alacaklısının ceza koşulu talebinde bulun-

ması için hakkından açıkça feragat etmemiş veya ifayı çekince koyarak

kabul etmiş olması gerekmektedir. Yargıtay’a göre asgari alım taahhü-

düne aykırı davranılması sonucunda ceza koşulu alacağı muaccel ol-

masına rağmen, sağlayıcı ihtirazi kayıt koymaksızın mal tedarik etme-

ye devam etmiş olduğu için bayiden ceza koşulu talep edemeyecektir.

İncelemekte olduğumuz kararlar içinde 13.05.2013 tarihli Yargıtay 19. HD kararı

farklılık arz etmektedir. Bahsi geçen kararda, diğer dört karardan farklı olarak

sağlayıcının, taahhüt edilen miktarın alınmamış olmasına rağmen, her yılın so-

nunda mal vermeye devam etmiş olmasının, taahhüdün ihlali halinde uygulana-

cak cezai müeyyidelerden feragat ettiği anlamına gelmediği, zira devam eden sü-

reçte bayinin taahhüdünü yerine getirme imkânının mevcut olduğu belirtilmiştir.

Bu gerekçelerle Yargıtay, sağlayıcının cezai şartı talep edebileceği yönünde karar

vermiştir. Bunun dışında kalan diğer dört kararda ise Yargıtay geçmiş yıllara iliş-

kin ceza koşulu talebinin ileri sürülemeyeceğine hükmetmiştir.

“Akaryakıt bayilik sözleşmelerinde ( veya sözleşme eki taahhütnamelerde ) yer

alan “yıllık asgari alım taahhüdü”ne uymama halinde öngörülen cezai şart hü-

kümleri TBK’nın 179/11. (B.K. madde 158/11) maddesindeki ifaya ekli ceza ko-

şulu ( cezai şart ) niteliğinde olduğundan burada bu tür ceza koşulu üzerinde

durulması gerekmektedir”. Yargıtay 19. HD, E. 2013/14654, K. 2013/19950, T.

12.12.2013; Yargıtay 19. HD, E. 2013/14851, K. 2014/1302, T. 16.01.2014.

“Bu açıklamalar çerçevesinde somut olayın değerlendirilmesine gelince; davacı

sözleşme eki taahhütnamede öngörülen asgari alım taahhüdüne uyulmadığı hal-