131

269

TBB Dergisi 2017 (131)

Pınar ÇAĞLAYAN AKSOY

haller için kararlaştırılan ceza koşulunun ifaya eklenen ceza koşulu

niteliği taşıdığını karine olarak kabul etmiştir (TBK md. 179/ f. 2).

Ayrıca belirtmek gerekir ki, ceza koşulunu düzenleyen TBK md. 179

vd. hükümleri emredici bir nitelik taşımamaktadır.

Bu çerçevede hiç

veya gereği gibi ifa edilmeme halleri bakımından da tarafların ifaya

eklenen ceza koşulu kararlaştırmaları mümkündür.

Sözleşmede ka-

rarlaştırılmış olan ceza koşulunun türü itibariyle ifaya eklenen ceza

koşulu olduğunu ispat yükü alacaklıya aittir.

Borcun yerinde ve zamanında ifa edilmemesi ihtimali için karar-

laştırılan ceza koşulunun talep edebilmesi için alacaklının ifayı ihtira-

zi kayıt koyarak kabul etmesi veya ceza koşulundan feragat etmemiş

olması gerekmektedir.

Alacaklı ifayı çekincesiz kabul ettiği takdirde,

ceza koşulunu talep hakkı, alacaklının ceza koşulundan vazgeçme ira-

desinin mevcut olup olmamasına bakılmaksızın ortadan kalkacaktır.

Bu durumda alacaklı yalnızca TBK md. 112 vd. hükümlerine başvura-

Bkz. Claire Huguenin, Obligationenrecht - Allgemeiner und Besonderer Teil,

Schulthess 2014, Nr. 1271; Couchepin, Nr. 593; Fernand Chappuis, “Aspects

théoriques et application pratique de la clause pénale dans les conventions

d’actionnaires”, Revue suisse de droit des affaires et du marché financier, Zürich

2003, C. 75, S. 2, s. 65 vd., s. 71; Eugen Bucher, Obligationenrecht Allgemeiner Teil,

2. Aufl., Bern 1988, s. 528; Katja Roth Pellanda / Dieter Dubs, Obligationenrecht,

Allgemeine Bestimmungen Art. 1-183 OR, CHK - Handkommentar zum Schwe-

izer Privatrecht, 2. Auf. 2012 (kısalt. CHK- Pellanda/Dubs), Art. 160 OR, N. 33;

Schwenzer, Nr. 71.11. Ayrıca bkz. OR 2020 md. 218’de de aynı esas kabul edilmiş-

tir. Pascal Pichonnaz, Schweizer Obligationenrecht 2020, Entwurf für einen neuen

allgemeinen Teil / Code des obligations suisse 2020 - Projet relatif à une nouvelle

partie générale, 2013, Art. 218, N. 6. Gauch/ Schluep, Nr. 3807; Erdem, s. 54; Ko-

caağa, s. 151; CR-Mooser, Art. 160 OR, N. 14.

Huguenin, Nr. 1269; CHK- Pellanda/Dubs, Art. 160 OR, N. 30; Bucher, s. 521; Er-

dem, s. 53; Kocaağa, s. 151; Fikret Eren, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara

2015, s. 1184; Necip Bilge, “Cezai Şart”, Ahmet Esat Arsebük ün Aziz Hâtırasına

Armağan, Ankara 1958, s. 102; Günay, s. 84.

CHK- Pellanda/Dubs, Art. 160, N. ; Couchepin, Nr. 635; Erdem, s. 54; Ahmet Kı-

lıçoğlu, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara 2016, s. 808; Kemal Oğuzman/

Turgut Öz, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul 2009, s. 513; Hüseyin Ha-

temi / Emre Gökyayla, Borçlar Hukuku Genel Bölüm, İstanbul 2011, s. 356; Erol

Cansel / Çağlar Özel, “Türk Borçlar Hukukunda Ceza Koşulu”,

Yaşar Üniversitesi

Dergisi Özel Sayı

, İzmir 2013, Cilt I, s. 713 vd., s. 724.

Hermann Becker, Berner Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, All-

gemeine Bestimmungen, Art. 1-183 OR, Band/Nr. VI/1, Bern 1941, Art. 160 OR,

N. 34; von Tuhr/Escher, s. 283. Aksi görüş için bkz. Bucher, s. 529; Couchepin, Nr.

601.

Bkz. Huguenin, Nr. 1271; Kocaağa, s. 152; Hatemi/Gökyayla, s. 356 vd..

CHK- Pellanda/Dubs, Art. 160, N. 42.