131

266

Asgari Alım Taahüdü İçeren Bayilik Sözleşmelerinde Cezai Şart- Yargıtay Hukuk Genel ...

ğinde, sağlayıcı firma, sözleşme süresi boyunca asgari alım taahhü-

dünün altında kalan alımlar için 2.722.200 USD tutarında ceza koşulu

talebinde bulunmuştur.

Yargıtay HGK, karara konu olaydaki hukuki soruna ilişkin şu tes-

pitlerde bulunmuştur: Sağlayıcı firmanın, bayi tarafından gönderilen

ihtarname karşısında sessiz kalması ve dokuz yıl boyunca mal tedarik

etmesi güven ilkesi ışığında değerlendirildiğinde, bayide, sözleşme-

nin ceza koşuluna ilişkin 15. maddesinin uygulanmayacağı yönünde

haklı bir güven oluşturmuş ve bu güvene dayanarak sağlayıcıdan mal

almaya devam etmiştir. Bu güvenin sağlayıcı tarafından ihlal edilmesi

ise çelişkili davranış yasağına aykırılık teşkil etmekte ve sağlayıcının

güven sorumluluğuna yol açmaktadır.

Kanımızca Yargıtay HGK’nın yapmış olduğu tespitlerin aşağıdaki

noktalarda incelenmesi gerekmektedir:

Akaryakıt bayilik sözleşmelerinde kararlaştırılmış olan ceza koşu-

lu, türü bakımından ifaya eklenen ceza koşulu mudur? (I)

Sağlayıcının bayi tarafından gönderilen ihtarname karşısında ses-

siz kalması ve bayiye mal tedarik etmeye devam etmesi, sözleşmenin

15. maddesinin uygulanmayacağı konusunda taraflar arasında anlaş-

ma sağlandığı anlamına gelir mi? (II)

Sağlayıcının akaryakıt bayilik sözleşmesi çerçevesinde bayiden ceza

koşulu talep etmeyeceğine dair yarattığı güveni MK md. 2 hükmüne ay-

kırı bir şekilde ihlal etmesi, hakkın kötüye kullanılması

(çelişkili davranış

yasağına aykırılık)

teşkil eder mi? Bu durum, teknik anlamda güven so-

rumluluğunun

(Vertrauenshaftung)

doğmasına sebep olur mu? (III)

I. Asgari Alım Taahüdü İçeren Sözleşmelerde Yer Alan Ceza

Koşulunun Türü

Yargıtay, asgari alım taahhüdü içeren sözleşmelerde yer alan ceza

koşulunun ifaya eklenen ceza koşulu olduğu yönünde genel bir tes-

pitte bulunmaktadır. Bu tespitin doğru olup olmadığının değerlendi-

rilmesinden önce ceza koşulu kavramına ilişkin bazı genel hususların

aktarılmasının yararlı olacağı kanaatindeyiz:

Ceza koşulu, bir borcun hiç veya gereği gibi ifa edilmemesi ihti-

maline yönelik olarak borçlunun yerine getirmeyi taahhüt ettiği mad-