131

264

Asgari Alım Taahüdü İçeren Bayilik Sözleşmelerinde Cezai Şart- Yargıtay Hukuk Genel ...

Diğer bazı kararlarında ise Yargıtay ceza koşulunun talep edilemeye-

ceğini sonucunu, TBK md. 179/ f.2 hükmünü yanında, hakkın kötüye

kullanılması gerekçesine de dayandırmaktadır.

Örneğin 12.12.2013 ta-

rihinde vermiş olduğu bir kararda Yargıtay, sağlayıcıların, asgari alım

taahhüdüne uyulmamasına rağmen bayilik ilişkilerini sürdürmelerini;

yani ürün sağlamaya devam etmelerini ve asgari taahhüdün yerine

getirilmemesini dava konusu etmemelerini, bayilerde ceza koşulunun

talep edilemeyeceğine dair güven oluşturan bir davranış olarak nite-

lendirmiş ve hakkın kötüye kullanılması söz konusu olduğunu belirt-

miştir.

Son olarak, ayrıca inceleyeceğimiz Yargıtay HGK kararında ise

ceza koşulunun türünden değil, uzun süre boyunca bayiden talep edil-

memiş olmasından yola çıkılmıştır. Buna göre, sağlayıcı çelişkili dav-

de son yıllar bakımından herhangi bir ihtar çekmeden ve ihtirazi kayıt koymadan

ifaya devam etmiş olduğundan önceki yıllara ilişkin cezai şartı talep edemez.”

Yargıtay 19. HD, E. 2013/14851, K. 2014/1302, T. 16.01.2014.

“(…), her yıl sonunda bir önceki yıla dair ceza koşulunun istenebilmesi, takip

eden yılda henüz ifaya başlanmadan önce çekince ( ihtirazi kayıt ) bildirilmesi

veya ihtar çekilmesine bağlıdır. Bunlar yapılmadan müteakip yılın ifası gerçek-

leşmişse artık bir önceki yıla ait ceza koşulu istenemez. (…)Yargıtay HGK’nun

20.1.2013 T. 2012/19-670 E. 2013/171 K. sayılı kararında da açıklandığı üzere, söz-

leşme süresi içinde çekince konmadan uzun süre ifaya devam edilmesi üzerine

borçluda, “ceza koşulu istenmeyeceği” ne dair haklı bir güven oluşmuş ise oluşan

bu haklı güven ve dürüstlük ilkesi sebebiyle önceki yıla veya yıllara ait ceza koşul-

larının talep edilemeyeceğinin kabulü gerekir.” Yargıtay 19. HD, E. 2013/14654,

K. 2013/19950, T. 12.12.2013.

Yargıtay’ın ceza koşulu talebinin yalnızca sözleşmenin son yılı bakımından ileri

sürülebileceği yönünde vermiş olduğu kararlar bakımından şu konuya ayrıca dik-

kat çekilmesi yararlı olacaktır: Akaryakıt bayilik sözleşmelerinde kararlaştırılan

ceza koşulunun, (Yargıtay’ın yaptığı gibi) türü itibariyle ifaya eklenen ceza koşulu

olduğu kabul edilirse, başka hiçbir hukuki kuruma başvurmaksızın, sadece TBK

md. 179/f.2 hükmünün uygulanmasıyla sağlayıcının ceza koşulu talep etmesine

engel olunabilecektir. Zira bu durumda sağlayıcı çekince koymaksızın mal verme-

ye devam ettiği için TBK md. 179/ f.2 hükmü çerçevesinde zaten ceza koşulu talep

etme hakkı ortadan kalkacaktır. Bu durumda, Yargıtay’ın ihtirazi kayıt konmadan

ifanın kabul edilmiş olmasının ceza koşulunun talep edilmesine engel olacağını

belirtmesi yeterlidir. Bunun dışında, ceza koşulu talep edilmesinin MK md. 2’ye

aykırılık teşkil edip etmediğinin de incelenmesine gerek yoktur. Bu nedenle, ceza

koşulunu talep hakkının TBK md. 179/ f.2 gereğince ileri sürülmesinin mümkün

olmadığını kabul eden Yargıtay’ın, bu hakkın kullanılmasının MK md. 2’ye aykırı

olup olmadığını ayrıca değerlendirmesi kanımızca yersizdir.

“Kaldı ki, sözleşme tarihi olan 2003 tarihinden davanın açıldığı 2010 tarihine ka-

dar ihtirazi kayıt konmadan mal verilmeye devam edilmesi sebebiyle asgari alım

taahhüdüyle ilgili bu uygulamaya gidilmeyeceği konusunda haklı bir güven ya-

ratılmıştır. Oluşan bu güven sebebiyle davacının aradan geçen bunca yıldan son-

ra davalıdan belirtilen sebeplerle cezai şart talep etmesi MK md. 2’ye aykırıdır.”

Yargıtay 19. HD, E. 2013/14654, K. 2013/19950, T. 12.12.2013.