131

315

TBB Dergisi 2017 (131)

M. Gökhan TÜRE / Oğuzhan TÜRE

A. Acil Yardım

Amerikan Hukuku’nda 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren var-

lığını hissettiren ve Obamacare ile zirveye ulaşan acil durumlarda he-

kimlerin tedavi etme yükümlülüklerinin mevcudiyetine ilişkin tartış-

malar

, Kıta Avrupası hukuklarına oldukça yabancıdır. Zira modern

dönem Kıta Avrupası hukuk sistemleri için hekimin acil durumlarda

tedavi etme yükümlülüğü, gayet sıradan ve alışılmış bir yükümlülük-

tür.

Türk Hukuku açısından da aynı husus geçerlidir. Türk Hukukun-

da hekimlerin acil durumlarda tedavi etme yükümlülükleri, statüle-

rinden bağımsız bir yükümlülüktür. İster kamu görevlisi, ister işçi, is-

terse de serbest hekim niteliği taşısın tüm hekimlerin acil durumlarda

tedavi etme yükümlülükleri bulunmaktadır. Esasında hukukumuzda

tedavi etme yükümlülüğü öyle geniş şekilde ele alınmaktadır ki, Türk

Ceza Kanunu’nun 98. maddesi

gereğince herkes bu sorumluluğun al-

tındadır.

Hekimin hizmetten çekilmesini engelleyen durumlardan ilki, acil

yardımdır. Acil tıbbi yardımın gerektiği durumlarda hekim ne şah-

si sebeplere ne de mesleki sebeplere dayanarak hizmetten çekilebilir.

Mesleki sebeplere dayanan hizmetten çekilme hakkının tanınmama-

sının sebebi, Tıbbi Deontoloji Tüzüğü’nün 3. maddesinde de düzenle-

nen acil durumlarda hekimin tedavi uygulama yükümlülüğüdür. Zira

söz konusu hükme göre hekim,

“vazifesi ve ihtisası ne olursa olsun, gerekli

bakım sağlanamadığı âcil vakalarda, mücbir sebep olmadıkça, ilk yardımda

bulunur”

. Aynı şekilde Hekimlik Meslek Etiği Kuralları’nın 18. madde-

Tartışmalar hakkında detaylı bilgi için bkz. James P. McHugh, “Emergency Medi-

cal Care For Indigents: All Hospitals Must Provide Stabilizing Treatment or Pay

the Price”,

West Virginia Law Review,

1990, Vol. 93, s. 165-196, s. 166 vd; Cyrus

Vincent Godfrey, “Emergency Care: Physicians Should be Placed Under an Af-

firmative Duty to Render Essential Medical Care in Emergency Circumstances”,

University of California, Davis Journal,

1974, Vol. 7, s. 246-268, s. 246 vd.

TCK m. 98’e göre;

“

Yaşı, hastalığı veya yaralanması dolayısıyla ya da başka bir

nedenle kendini idare edemeyecek durumda olan kimseye hal ve koşulların el-

verdiği ölçüde yardım etmeyen… kişi, bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası

ile cezalandırılır”.

Murat Kalemoğlu, “Acil Serviste Hekim Sorumluluğu”,

Türkiye Klinikleri Tıp Bi-

limleri Dergisi,

2005, 25, s. 824-828, s. 825; Godfrey, bu genişlikteki hukuki sorum-

luluğun Kıta Avrupası Hukuk Sistemleri açısından genel geçer olduğunu belirt-

mektedir (s. 256-257).