131

Disiplin Soruşturmalarında Memurun Akıl Sağlığının, Alkol Alıp Almadığının Rızası Olmaksızın...

luğu değil, kandaki etil alkol miktarını ölçmektedir.

Memurun bu tür

bir teste rıza göstermesi hali, hukuka uygunluk hali çerçevesinde de-

ğerlendirilebilecek ise de rıza göstermemesi halinde ortaya bir hukuki

sorunun çıkacağı muhakkaktır. 1982 Anayasası’nın 17. maddesinde dü-

zenlenen kişi dokunulmazlığı kapsamında, kişinin vücut bütünlüğüne

tıbbi zorunluluklar ve kanunda yazılı haller dışında dokunulamaz; ki-

şinin rızası olmadan bilimsel ve tıbbi deneylere tabi tutulamaz. O halde

vücut bütünlüğüne yönelik müdahalelerin hukuka uygunluğu, kural

olarak, kendisine müdahalede bulunulacak olan kişinin rızasına bağlı

olup kişiden rıza alınmadan, onun vücut bütünlüğüne yönelik bir mü-

dahale yapıldığında, bu müdahale hukuka aykırı sayılacak ve müdaha-

lede bulunan kişinin sorumluluğu söz konusu olabilecektir.

Burada öncelikle sorun iç hukuk düzenlemeleri açısından incelene-

cek, daha sonra AİHS hükümleri nazarında konu değerlendirilecektir.

B-İç Hukuk Açısından Değerlendirme

Alkolün tespiti ile ilgili iç hukukumuzda gerek doğrudan gerekse

dolaylı olarak uygulanabilecek farklı düzenlemeler söz konusu olup

her bir düzenleme konuya değişik bir noktadan yaklaşmaktadır.

1-Vücuttan Örnek Alma Açısından Değerlendirme

Vücuttan örnek alma, bedene müdahale teşkil eden bir işlemdir.

Vücuttan örnek alınması, başka suretle delil elde edilmesinin müm-

kün olmadığı hâllerle sınırlı tutulmaktadır ki ölçülülük ilkesi olarak

adlandırılan bu kural uyarınca, sanık ya da şüphelinin vücudundan

kan alınarak gerçekleştirilen müdahale, delil elde etme amacına ulaş-

mak açısından kesin olarak zorunlu ve gerçekleştirilen fiilin ağırlığı ile

orantılı olduğu müddetçe hukuka uygun kabul edilmektedir.

Hakan Kızılarslan, Ceza Muhakemesi, Adli Tıp, Adli Bilimlerde Vücudun

Muayenesi & Örnek Alma Doktrin ve Uygulaması, Çetin-Veb Ofset AŞ., Ankara,

2007, s.158

Arif Barış Özbilen, “Vücut Bütünlüğüne Yönelik Müdahalelerin Hukuka

Uygunluğu Bakımından Rızanın Aranmadığı Hâller”,

İstanbul Ticaret Üniversitesi

Sosyal Bilimler Dergisi

, Yıl:12 Sayı: 24 Güz 2013/2, s.100

Pervin Aksoy İpekçioğlu, “Vücuttan Örnek Alma İşleminin Hukuki Niteliği Ve

Anayasaya Uygunluğu”, Prof. Dr. Nur Centel’e Armağan, C.19, S.2, İstanbul,

2013, s.1162

Öztürk/Tezcan/Erdem/Sırma/Kırıt/Özaydın/Akcan/Erden, s.522