304 / 417
303
TBB Dergisi 2017 (132)
Erdi ŞAFAK
maddesinin çekince konulmayan bölümünün Antlaşma maddelerine
bakılarak incelenmesi olanaklı değildir. Zira “
Antlaşma kuralları gözeti-
lerek yapılacak bir inceleme, antlaşma kurallarını dolaylı olarak denetlenmesi
anlamına gelir. Oysa Anayasa’nın 90. maddesi böyle bir incelemeye engel-
dir”.
Mahkeme, “çekince konulmadığı için Antlaşma hükümlerinden
bağımsız olarak incelenebilen” birinci maddenin kalan bölümlerinde
ise sadece Antlaşmanın onaylanması uygun görüldüğünden, bu haliy-
le Anayasa’ya aykırılık bulmamıştır.
42
Konumuz açısından bir diğer önemli dava konusu ise 22.2.2011
günlü, 6118 sayılı Uluslararası Ticaret Finansmanı İslami Kurumu
Kurucu Antlaşmanın Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair
Kanun’un 1. maddesinin Anayasa’nın Başlangıç’ı ile 2., 4., 7. ve 174.
maddelerine aykırılığı ileri sürülerek iptaline ve yürürlüğünün durdu-
rulmasına karar verilmesi istemi ile ilgilidir.
43
Dava konusu özetle, uluslararası bir antlaşmayı uygun bulma
yasası ile ilgilidir. Konu Yasa’nın Anayasa’ya aykırı maddeler taşıdı-
ğı, Anayasa’ya aykırılık savının temel nedeni de, bu ihtirazı kaydın
Anayasa’ya aykırılığı önleyemeyeceği ve Türkiye’nin zaman zaman
Anayasa’nın 2. maddesindeki ilkelere karşın, şeriat ilkelerini uygula-
mak zorunda kalacak olmasıdır.
Mahkeme işin esasının incelenmesinde ilk olarak “uluslararası
antlaşmaların yargısal denetimi” konusunu değerlendirmiştir. Mah-
keme;
“
Milletlerarası andlaşmaların
Türk hukuk düzenindeki yeri ve Ana-
yasal denetimi, Anayasa’nın 90. maddesinin son fıkrasında “Usulüne
göre yürürlüğe konulmuş
milletlerarası andlaşmalar kanun hükmündedir.
Bunlar hakkında Anayasa’ya aykırılık iddiası ile Anayasa Mahkemesi’ne baş-
vurulamaz” biçiminde düzenlenmiştir. Bu hükümde yer alan “başvurulamaz”
ibaresi, kesin bir önerme olup andlaşmalara karşı Anayasa Mahkemesi’ne
başvuru yolunu kapatmaktadır. Anayasa, andlaşmaların denetimine ilişkin
istisnai düzenlemelere de yer vermemiş olduğundan bu hükmün aksine bir
uygulamanın da yorum yoluyla yapılabilmesi mümkün değildir. Ayrıca,
42
Höbek, s.142.
43
AYMK E.2011/47, K.2012/87, KT.31.05.2012, RG.22.11.2013 – 28829.