dergi 132

306

Uluslararası Antlaşmaların Yargısal Denetimi Bağlamında KKTC Anayasa Mahkemesinin ...

SONUÇ

Antlaşmaların yargısal denetimi konusu Türk hukuk sisteminde

uzun süredir tartışılagelmiştir. Doktrinde bu konuda farklı değerlen-

dirmeler bulunmaktadır. Anayasa Mahkemesi’nin konuya yaklaşımı,

antlaşmalar ile ilgili uygun bulma yasalarının sadece şekil bakımından

denetlenebileceği, işin esas yönünden denetlenemeyeceği yönündedir.

Türk hukuk sisteminde tartışılan bu konu ile ilgili, KKTC Anayasa

Mahkemesi 05.08.2016 tarihinde, “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hükümeti arasında Gençlik ve Spor

Bakanlığı Yurt Dışı Koordinasyon Ofisinin Kurulması ve Faaliyetleri-

ne İlişkin Antlaşma”nın esas yönünden de denetlenebileceği yönünde

bir karar vererek, Türk hukuk sistemi açısından da önemli bir konuya

dikkat çekmiştir. Türk hukuku için daha öncede tartışılan antlaşmala-

rın ön denetimi konusu, KKTC Anayasa Mahkemesi’nin kararından

sonra yeniden düşünülmektedir. Bu konu 1982 Anayasası’nın hazırlık

çalışmalarının yürütülmekte olduğu dönemde, Ankara Üniversitesi

Siyasal Bilgiler Fakültesi ve Hukuk Fakültelerinin ilgili öğretim üye-

lerince “Gerekçeli Anayasa Önerisi” başlığı ile hazırlanmış ve yayım-

lanmış olan kitapta ele alınmıştır. Bu çalışmada uluslararası antlaşma-

lar açısından ön-denetim sağlayacak bir sistem öngörülmüş ancak bu

öneri 1982 Anayasası’nda yer almamıştır. Konu daha sonra Türkiye

Barolar Birliği’nin 2007 Anayasa Önerisi’nde yeniden gündeme alın-

mıştır. Bu öneride Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası antlaşmalarla

ilgili olarak, onaydan önce işleyecek bir “ön-denetim” düzeneği ön-

görülmüştü. Bu düzenek, hem Anayasa Mahkemesi yoluyla işleyecek

“yargısal” hem de TBMM içinde işleyecek “siyasal yerindelik” dene-

timlerini içermekteydi. Ayrıca, Cumhurbaşkanınca ve TBMM içindeki

siyasal güçlerce sakıncalı görülmeyen antlaşmaların da, yetki yasasına

gerek kalmaksızın, hızla onaylanmasına olanak vermekteydi. Ancak

bu düzenleme de Anayasa Değişikliğine yansımamıştır

Sonuç olarak Türk hukuk sisteminde, birkaç defa gündeme gel-

mesine rağmen uygulanma imkânı bulamayan ön denetim sistemi,

KKTC hukuk sisteminde önemli bir işlev görmektedir. KKTC Cum-

hurbaşkanı, uluslararası bir antlaşmanın Anayasa’ya uygun olup ol-

Rona Aybay, Uluslararası Antlaşmalar Konusunda Türk Hukukunun Önemli Bir

Eksikliği : “Ön-Denetim”,

, E.T.08.02.2017.