306 / 417
305
TBB Dergisi 2017 (132)
Erdi ŞAFAK
şıyan nitelikteki hükümlerinin esas bakımından denetlenebilmesi söz
konusu değildir.
Son olarak Mahkeme antlaşmanın Anayasa’ya aykırılık sorunu ile
ilgili şu değerlendirmede bulunmuştur;
“Kanun’un dava konusu kural olan 1. maddesi, uygun buldu-
ğu Antlaşma ile birlikte anlam taşımaktadır ve ancak onunla birlik-
te ele alındığında hukuk düzenimizde etki yapabilir niteliktedir. Bu
nedenle söz konusu kuralın denetiminin ancak Antlaşma kuralları
gözetilerek yapılabileceği, bunun da Anayasa’nın 90. maddesinde ya-
saklanan uluslararası andlaşma kurallarının denetlenmesi anlamına
geleceği açıktır. Açıklanan nedenlerle, Kanun’un 1. maddesine yönelik
Anayasa’ya aykırılık iddiası yerinde görülmediğinden bu konudaki
iptal isteminin reddi gerekir”.
Sonuç olarak Anayasa Mahkemesi sadece antlaşmalardan bağım-
sız olarak uygun bulma yasalarına karşı Anayasa Mahkemesi’ne baş-
vurulabileceği yönünde karar vermiştir. Bunun dışında herhangi bir
nedenle antlaşmaların Anayasa’ya aykırı olduğu yönünde inceleme-
nin yapılması Anayasa’nın 90. maddesinde yasaklanan uluslararası
antlaşma kurallarının denetlenmesi anlamına geleceği için yapılama-
yacağına karar vermiştir.
Antlaşmaların Anayasa’ya aykırılığının denetlenemeyeceği-
ne hükmeden Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi’nin görü-
şünün aksine, KKTC Anayasa Mahkemesi antlaşma maddelerinin
Anayasa’ya uygun olup olmadığını denetlemek suretiyle, farklı bir
uygulamada bulunmuştur. Bu farklılığın en önemli sebebi, Cumhur-
başkanının uluslararası antlaşmayı onaylayan onay yasasının eki ile
birlikte, Anayasa’nın 94. maddesi altında yayımlayabilmesi veya ya-
sayı tekrar görüşülmesi için Meclise iade edebilmesi veya 146.madde
altında görüşü için konuyu Anayasa Mahkemesi’ne sunabilmesidir.
Bu tarz bir öndenetim, Türk hukukunda bulunmamaktadır. Bu neden-
le, Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi işin esasına girmeden,
antlaşmalar ile ilgili uygun bulma yasasını sadece şekil yönünden de-
netleme yapmakla yetinmektedir.