329 / 417
328
ABD Anayasal Düzeni Üzerinde Emperyal Başkanlık Gölgesi
kilerinin Bush dönemiyle neredeyse aynı düzeyde kullanılmasını ge-
tirmiştir. Hatta Libya operasyonu usul bakımından bu dönemin ihlal
bakımından ötesine bile geçmiştir.
Temel hak ve özgürlüklerle ilgili meselelerde dahi yargı müda-
halesinden rahatsızlığını ifade eden Başkan Trump’ın savaş alanında-
ki liderliğinin yasama ve yargı organlarınca denetlenmesi hakkında
ne şekilde hareket edeceği ve daha da önemlisi kullanacağı yetkileri
hangi anayasal ve yasal görüşler zemininde uygulanacağı henüz netlik
kazanmamıştır. Ancak rump’ın Kuzey Kore ile yaşanan güncel geri-
lim içerisinde Twitter’dan sarf ettiği sözler
61
bu konuda Kongre’nin ve
ABD kamuoyunun ikinci planda kalacağına dair işaretler vermekte-
dir. Nihayet, yürütme tekelinde savaş yetkisi ve milli güvenliğin çok
amaçlı kullanımı bugün kapsamı çeşitlenen emperyal başkanlık tarzı-
nın en önemli unsurlarından biri olmayı sürdürmektedir.
2.2. Yürütmenin Gizliliği (
Executive secrecy
)
ABD’de yürütmenin Kongre’den ve mahkemelerden
özellikle dış
ilişkilerin yürütülmesi hususunda
bilgi saklaması belli ölçülerde kuru-
luştan beri tecrübe edilen bir durumdur. O zaman Washington’un
kabinesinde yer alan Jefferson Kongre’ye yukarıda adı geçen Jay
Antlaşması’nın Kongre’den gizlenmesini,
“Şayet Senato antlaşma-
da takına
cağımız tavırdan haberdar olsaydı, bu hemen
İngiliz bakan
Hammond’un kulağına gider
di”
62
sözleriyle
açıklamıştır.
Bununla birlikte, başkanlığa doğal yetkiler atfetme ve savaş yet-
kilerinin tekelde toplanmasında olduğu gibi Soğuk Savaş Dönemi’nin
yürütmenin gizliliği konusunda da dönüm noktası olduğu söyle-
nebilir.
63
Truman, Kongre’ye karşı ileri sürdüğü yürütme imtiyazını
(
executive privilege
)
64
Kongre’den siyasi rakiplerinin kullanmasını ön-
61
ABD ordusunun Kuzey Kore’yi vurmaya zaten hazır ve nazır olduğunu belirten
sözler için bkz. “Trump warns N Korea that US military is ‘locked and loaded’”,
11 Ağustos 2017,
http://www.bbc.com/news/world-us-canada-40901746, Eri-
şim: 12 Ağustos 2017.
62
Schlesinger, The Imperial Presidency, s. 15.
63
Schlesinger’e göre, bu dönemin hemen öncesinde FDR’nin başkanlığında Kongre
komisyonlarıyla hala istihbarat bilgileri paylaşılmaktaydı ve bilginin paylaşılma-
ması durumunda yürütme imtiyazında ise yazılı hukuka gönderme yapılıyordu.
Bkz. Ibid., ss.339–40.
64
Rozell’e göre yürütme imtiyazı başkanın ya da bakan ve bürokratlarınKongre’den,