387 / 417
386
“İstisna Hali” Üzerinden Bir Egemenlik Kavramı Tartışması
kuk devleti anlayışına uygun bir yetkiye yer olmadığını söyleyen ya-
zara göre “Anayasa, böyle bir durumda, olsa olsa kimin müdahaleye
yetkili olduğunu belirtebilir.”
9
Egemen hem son derece acil bir durumun söz konusu olup olma-
dığına, hem de bu durumu bertaraf etmek için nelerin yapılması ge-
rektiğine karar verendir. Egemen böyle bir kararı vermekle bir yandan
normal hukuk düzeninin dışında yer almakta, öte yandan, anayasanın
tümüyle askıya alınıp alınamayacağı onun elinde olduğu için, aynı za-
manda bu düzenin içinde yer almaktadır.
10
Schmitt kendi icat ettiği “desizyonist” kavramından yola çıkarak
kararı tanımlar. Ona göre desizyonist tipin klasik temsilcisi Hobbes’tur.
Bu kavramı en iyi anlatabilecek olan herhalde Hobbes’un kullandığı
şu cümledir:
Autoritas, non veritas facit legem
[Yasayı yapan otoritedir,
hakikat değil].
11
Bu karar somut ve belli bir merciden kaynaklanan bir
karardır. Kararın bağımsız anlamı onun içeriği kadar, kararı verecek
olanın bağımsızlığını da içermektedir. Hukuki yaşamın gerçeği bakı-
mından önemli olan ise kararı kimin vereceğidir.
12
Schmitt hukuki düzenin norma değil, karara dayandığını belirt-
mektedir. Ona göre somut durumda kamu düzeni ve güvenliğinin ne
zaman var olduğuna ve ne zaman bozulup tehlikeye düştüğüne de-
ğişik hukuk düzenlerinde değişik merciler karar verir. İşte bu hukuki
düzenler norma değil karara dayanan düzenlerdir.
13
Schmitt’e göre, egemenliğin olağanüstü hal ile ilgili olduğunu Jean
Bodin de belirtmiştir. Bodin’in “Prensin tebaaya veya halka karşı so-
rumluluğu, verdiği sözün yerine gelmesi halkın çıkarına olduğu süre-
ce devam eder, ancak si la nécessité est urgente [acil gereksinimler söz
konusu olduğunda] bağlılığı sona erer” ifadesine değinen Schmitt’e
göre, egemenliği bölünmez birlik olarak algılayan ve devlet içinde-
ki iktidar sorununu nihai çözüme kavuşturan asıl nokta Bodin’in,
“karar”ı egemenlik kavramı içerisine yerleştirmiş olmasıdır.
14
Öyle ki
9
Schmitt, Siyasi İlahiyat Egemenlik Kuramı Üzerine Dört Bölüm, s. 14-15.
10
Schmitt, Siyasi İlahiyat Egemenlik Kuramı Üzerine Dört Bölüm, s. 15.
11
Schmitt, Siyasi İlahiyat Egemenlik Kuramı Üzerine Dört Bölüm, s. 38.
12
Schmitt, Siyasi İlahiyat Egemenlik Kuramı Üzerine Dört Bölüm, s. 39.
13
Schmitt, Siyasi İlahiyat Egemenlik Kuramı Üzerine Dört Bölüm, s. 17.
14
Schmitt, Siyasi İlahiyat Egemenlik Kuramı Üzerine Dört Bölüm, s. 16.