389 / 417
388
“İstisna Hali” Üzerinden Bir Egemenlik Kavramı Tartışması
gereği olarak 48. maddede düzenlenen, ancak olağanüstü yetkilerinin
ön şartıdır; maddenin içeriksel düzenlenmesi değil. Dolayısıyla bu
madde sınırsız güç bahşetmektedir ve bu güç uygulandığında egemen
ortaya çıkmış olacaktır. Schmitt bir Alman ülkesinin devlet olup olma-
dığının tespitinde, referans noktası olarak da olağanüstü hal ilan etme
konusundaki bağımsız yetkilere sahip olmasını görmektedir.
19
Schmitt olağanüstü hali şu şekilde açığa kavuşturmaktadır: Ola-
ğanüstü halin söz konusu olabilmesi için kural olarak sınırsız yetkinin
mevcut olması, yani mevcut düzenin bütünüyle askıya alınması ge-
rekmektedir. Elbette devletin bu durumda üstünlüğü tartışmasızdır,
zaten amaç devletin varlığını korumasıdır. Bu düşüncenin temelinde
yatan ise devletin kendini koruma hakkına dayandığıdır. Olağanüstü
halde hukuk geri adım atarken devlet hep bakidir. Kaostan ve anarşi-
den farklı olarak olağanüstü halde hukuki olmasa da bir düzen mev-
cuttur.
20
Olağanüstü hali yaratan karar, tüm normatif bağlardan kurtu-
larak gerçek anlamda mutlak hale gelir. Hukuki düzenin iki bağımsız
unsuru olan karar ve norm karşı karşıya gelirler ve norm olağanüstü
halde yok edilir. Yine de olağanüstü hal bir yönüyle hukuki düzenin
içerisindedir, zira karar da norm gibi varlığını hukuk çerçevesinde
sürdürmektedir.
21
Agamben, Schmitt’in istisna hali kuramını ele alırken bu durumu,
dışarıda olmak, gene de ait olmak
olarak ele alır. Nitekim istisna halinin
topolojik yapısı da budur.
“Egemen istisna haline karar verendir”
denil-
diğinde egemenin tanımı istisna tarafından belirlendiği için, sırf bu
yüzden, egemen de
dışarıda olma-ait olma
gibi iki zıt özellikle ifade edi-
lebilir.
22
Olağanüstü halin ortaya çıkabilmesi için her şeyden önce, kanun
hükümlerinin yürürlük kazandıkları bir olağan halin söz konusu olma-
19
Schmitt, Siyasi İlahiyat Egemenlik Kuramı Üzerine Dört Bölüm, s. 19.
20
Schmitt’in gerek bu şekildeki ifadesine gerek de Diktatörlük eserindeki “Dikta-
törlük, ister temsili diktatörlük olsun, ister egemen diktatörlüğü, bir hukuk bağla-
mına göndermeyi gösterir” ifadesine değinerek amacının istisna halini hukuki bir
bağlama yerleştirmek olduğunu belirtir. Schmitt’in kuramının kendine özgü kat-
kısı tam da istisna hali-hukuk düzeni arasında böyle bir ilişki kurmasıdır. Giorgio
Agamben, İstisna Hali, çev.: Kemal Atakay, Otonom Yayıncılık, İstanbul, 2006, s.
44.
21
Schmitt, Siyasi İlahiyat Egemenlik Kuramı Üzerine Dört Bölüm, s. 20.
22
Agamben, İstisna Hali, s. 46.