133

Sayıştay’ın Anayasal Konumu Üzerinde Tartışmalar

Ayrıca, Anayasa’nın 164. maddesinin son fıkrasında yer alan “Ke-

sin hesap kanunu tasarısı ve genel uygunluk bildiriminin Türkiye Bü-

yük Millet Meclisine verilmiş olması, ilgili yıla ait Sayıştay’ca sonuç-

landırılmamış denetim ve hesap yargılamasını önlemez ve bunların

karara bağlandığı anlamına gelmez.” şeklindeki hükümde, hesap yar-

gılamasından söz edilmesi, Sayıştay’ın, sorumluların hesap ve işlemle-

rine ilişkin olarak verdiği kararların yargısal kimliğe sahip olduğunun

önemli bir göstergesidir.

Öte yandan, Anayasa’nın 160. maddesinin ikinci fıkrasında, “Ver-

gi, benzeri mali yükümlülükler ve ödevler hakkında Danıştay ile Sa-

yıştay kararları arasındaki uyuşmazlıklarda Danıştay kararları esas

alınır.” denilmektedir. Bir yargı mercii olan Danıştay ile Sayıştay ka-

rarları arasında uyuşmazlığın söz konusu olabilmesi için Sayıştay’ın

bir yargı mercii olması gerekir. Anayasa koyucunun Sayıştay ile Da-

nıştay kararları arasında bu şekilde bir kıyaslama yapması, ikisini de

yargı organı olarak görmesinin bir sonucudur.

Sayıştay’ın yargısal fonksiyon ifa edip etmediğinin saptanma-

sında dikkate alınması gereken diğer bir unsur da, bağımsızlık ve

tarafsızlıktır. Sayıştay, Anayasa’nın 160. maddesinin birinci fıkrası

uyarınca, merkezi yönetim bütçesi kapsamındaki kamu idareleri ile

soysal güvenlik kurumlarının bütün gelir ve giderleri ile mallarını

denetleme görevini TBMM adına yapmaktadır. Ancak, sorumluların

hesap ve işlemlerini kesin hükme bağlama görevini TBMM’den ba-

ğımsız ve tarafsız olarak yerine getirmektedir. Kaldı ki, Sayıştay’ın

TBMM adına görev ifa etmesi, TBMM’ye bağlı olduğu anlamına da

gelmemektedir. Sayıştay mensupları, TBMM Başkanlığıyla herhangi

bir hiyerarşik ilişki içerisinde bulunmadıkları gibi sorumluların hesap

ve işlemlerini kesin hükme bağlama faaliyeti sırasında, TBMM’den

telkin, tavsiye ve talimat almadan tamamen bağımsız bir şekilde ha-

reket etmektedirler.

Bunun yanında, Anayasa’nın 160. maddesinin dördüncü fıkrasında, bir

yandan Sayıştay’ın

işleyişi ve denetim usulleri ile Başkan ve üyeleri-

nin teminatının kanunla düzenleneceği belirtilmek suretiyle yargılama

usulleri kanunilik güvencesine bağlanmış, öte yandan da Başkan ve

üyelerinin diğer kamu görevlilerinden farklı teminatlarla donatılması