134

170

Belediye Şirketlerinin Hukuki Statüsü

Bu şirketlerin kuruluş amaçları incelendiğinde belediyelerin

görev ve sorumluluklarını yerine getirmek için ihtiyaç duydukları

mali kaynağın sağlanmasının hedeflendiği görülmektedir. Şöyle ki;

Anayasa’nın 127’nci maddesinin son fıkrasının son cümlesinde ma-

halli idarelere, görevleri ile orantılı gelir kaynağı sağlanacağı belir-

tilmektedir. Bu şekilde yerel yönetimler merkezi idarenin sağlayaca-

ğı kaynakla görev ve sorumluluklarını yerine getireceklerdir. Ancak

merkezi idare tarafından sağlanacak kaynak, siyasi sebeplerle deği-

şikliklere uğrayabilmekte, artırım ya da azaltıma gidilebilmektedir.

İşte bu etkilerden uzaklaşmak için belediyelerin, kendi bünyelerinde

kullanabilecekleri mali kaynak yaratma düşüncesiyle şirket kurma yo-

luna gittikleri ifade edilmektedir.

Belediye şirketlerini Kamu İktisadi

Teşebbüslerinden (KİT) ayıran temel nokta da burada kendini gösterir;

bu şirketler kâra geçmek amacıyla özel sektör kurallarına göre işleti-

lirken, KİT’lerin kâra geçme amacı bulunmamaktadır.

Bu makalenin

konusu olmamakla birlikte belediye şirketlerinin ulaşılmak istenen

amaçlarını sağlayıp sağlamadıkları da şüpheli görünmektedir.

Ayrı-

ca, kâr elde etme amacı, bu şirketlerin sunduğu hizmetlerin aşırı fiyat-

landırılmasına da neden olabilir.

Bu şirketlerin yönetim kurulu başkanı belediye başkanıdır ve şir-

ketin çalışma düzeni ile ilgili olarak emir ve talimat verme yetkisinin

belediyenin elinde olması da kanımızca bunların “herhangi” bir şir-

ket olmadığını gösterir. Ayrıca, 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nda 2013

yılında yapılan değişiklikle, bu Kanun’un, Sayıştay’ın denetim alanını

düzenleyen 4’üncü maddesinin (b) bendi ile kamu payı %50’den az ol-

Muhterem Dilbirliği, a.g.m.

İpek Özkal Sayan, Murat Kışlalı,

a.g.m

Selçuk Kendirli, Şakir Başaran, Hakan Turan, “Belediye İşletme ve Şirketlerinin

Dış Denetimi”,

GÜİİBFD

, 16/1 (2014), ss. 27-37; Gürbüz Özdemir, “Belediye İk-

tisadi Teşebbüslerinin Kuruluş Amacı, Hukuki Dayanakları ve Güncel Durum”,

SÜİİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi

, sayı 21 (2011), ss. 473-497; İpek

Özkal Sayan, Murat Kışlalı,

a.g.m

. (özellikle 70vd.) vd.

Ali Cenap Yoloğlu, “Belediye Hizmetlerinin Aşırı Fiyatlandırılması: Ankara Ör-

neği”, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, Cilt 23, Sayı: 2, ss. 79-101. Yazar, Ankara

Büyükşehir Belediyesinin sunduğu hizmetler için aşırı fiyatlandırma yapmasının

birkaç nedeni olabileceğini, bunlardan birincisinin belediyenin bu fiyatlandırmayı

başka alanlardaki harcamalarını finanse etmek için kullanması, ikincisinin söz ko-

nusu hizmetleri sunan kurum veya kuruluşu karlı yapmak suretiyle özelleştirme

için çekici gösterme isteği, üçüncüsünün ise kentsel yönetimmaliyetlerinin artma-

sı olabileceğini söylemektedir.